Στη μνήμη του Αλέξη Γρηγορόπουλου - Γράφει η Αγγελική Χίσσα

Στη μνήμη του Αλέξη Γρηγορόπουλου - Γράφει η Αγγελική Χίσσα

ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ ΑΛΕΞΗ ΓΡΗΓΟΡΟΠΟΥΛΟΥ

(6 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2008)*

Επειδή στον τόπο μας η συλλογική μνήμη είναι «κοντή» -όπως και η συλλογική συνείδηση– και συνεπώς δεν διδασκόμαστε από τα γεγονότα, αξίζει να θυμηθούμε τα συμβάντα εκείνων των ημερών.

Στις 6 Δεκεμβρίου 2008, σύμφωνα με καταθέσεις αυτοπτών μαρτύρων, αστυνομικός- ειδικός φρουρός δολοφονεί εν ψυχρώ ένα ανήλικο άοπλο παιδί, τον Αλέξανδρο Γρηγορόπουλο. Το όργανο- δράστης κάνει λόγο, διαδοχικά, για αυτοάμυνα, για την «κακή στιγμή», για «εξοστρακισμό της σφαίρας».

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας μιλά για «τραύμα στη λειτουργία του κράτους δικαίου», ενώ από επίσημα κυβερνητικά χείλη ακούμε για «μεμονωμένο περιστατικό αυθαιρεσίας» και για «ερασιτεχνισμούς» της αστυνομίας. Οι δημοσιογράφοι της TV, με το γνωστό μελοδραματισμό –ή και κυνισμό– τους, καπηλεύονται το γεγονός αποκαλύπτοντας ή συγκαλύπτοντας πράγματα καθ’ υπόδειξη των καναλαρχών.

Στο Facebook, από την πρώτη στιγμή που μαθεύτηκε το τραγικό συμβάν, δημιουργείται ειδικό γκρουπ με την ονομασία ”For Alex Grigoropoulos”, του οποίου τα μέλη συνεχώς πολλαπλασιάζονται. Ακολούθεί εν είδει διαμαρτυρίας μια μαζική κινητοποίηση που ξεπερνά την αφορμή της, συνοδευόμενη από πρωτοφανείς καταστάσεις βίας και βανδαλισμούς που καταδικάζει σύσσωμος ο πολιτικός κόσμος και οι πολίτες.

Η λειτουργία των μηχανισμών του κράτους δοκιμάζεται σκληρά. Οι μεγαλύτερες πόλεις της Ελλάδας παραδίνονται στις φλόγες και οι καταστροφές είναι ανυπολόγιστες, ενώ η κατάρρευση της ομαλότητας εντείνει το φόβο και την ανασφάλεια των πολιτών.

Τα ξένα ειδησεογραφικά πρακτορεία μιλούν για «εφιάλτη», για «δρόμους παραδομένους στο χάος», για «απουσία του ελληνικού κράτους» και «μουδιασμένη κυβέρνηση» συντελώντας στο διεθνή διασυρμό της χώρας.

Τα περισσότερα σχολεία και Πανεπιστήμια της χώρας τελούν υπό κατάληψη, ενώ οι κινητοποιήσεις συνεχίζονται χωρίς κανείς να γνωρίζει τι θα διαδεχθεί αυτή την κατάσταση. Η Λένα Διβάνη, καθηγήτρια της Νομικής, από τη βιβλιοθήκη της σχολής που έγινε στάχτη, στέλνει το εξής μήνυμα: «Σ’ αυτή την ιστορία δεν υπάρχει καλός. Τα παιδιά τα κάναμε σαν τα μούτρα μας!»

Τι ήταν όμως αυτό που έβγαλε οργισμένους στιο δρόμο εκατοντάδες αρχικά, χιλιάδες αργότερα, νέους κυρίως ανθρώπους; Σε τι διαφέρει το να αποκαλέσει κανείς τους καταστροφείς «αναρχικούς», «ακραία στοιχεία» ή «κουκουλοφόρους», όταν η μαζικότητα της εξέγερσης δεν έχει προηγούμενο; Ποια σημασία έχει αν το πλήθος ήταν ομοιογενές ή ετερόκλητο, καλλιεργημένο ή απαίδευτο, όταν πρόκειται για κοινωνική έκρηξη που επεκτείνεται και σε πρωτεύουσες και μεγαλουπόλεις άλλων χωρών της Ευρώπης;

Για να κατανοήσουμε τέτοιου είδους κοινωνικές κρίσεις είναι σκόπιμο να μεταφερόμαστε από τα αποτελέσματα στα αίτια. Αυτά, βεβαίως σχετίζονται με την κρατούσα πολιτικοκοινωνική και οικονομική κατάσταση της χώρας και δεν περιορίζονται στη συγκεκριμένη στάση των αστυνομικών οργάνων, που άλλωστε κάποιοι έχουν ευθύνη για την… διαπαιδαγώγησή τους.

Πιο αναλυτικά:

Η κυβέρνηση βρίσκεται στη δίνη των σκανδάλων και της έλλειψης συνοχής, ενώ οι καταχρήσεις, οι εύνοιες και οι αυθαιρεσίες των ιθυνόντων έχουν υπερβεί τα όρια αποκαλύπτοντας τη σήψη της πολιτικής και θρησκευτικής ηγεσίας. Από την άλλη, αντιπολίτευση δεν υφίσταται και τα κόμματα έχουν χάσει το διάλογο με το λαό. Εκτός από αυτά η κρίση των θεσμών και η σαθρότητα των δημόσιων υπηρεσιών πυροδοτούν ακόμα περισσότερο την κοινωνική απορύθμιση και αναστάτωση. Μέσα σε αυτό το κλίμα είναι αναμενόμενη η απαξίωση της πολιτικής, η αντίδραση, ή ακόμα και η κάθετη ρήξη προς τις εξουσιαστικές δομές.

Παράλληλα, τα ήδη υπάρχοντα οικονομικά προβλήματα με αρωγό την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση έχουν διογκωθεί επικίνδυνα δημιουργώντας συνθήκες μεγάλης αβεβαιότητας και έντασης στους πολίτες. Οι υποσχέσεις του καπιταλισμού για πρόοδο κι ευημερία έχουν καταρρεύσει. Οι επιχειρήσεις κλείνουν η μία μετά την άλλη, με μοιραίο αποτέλεσμα τις μαζικές απολύσεις. Και καθώς το φάσμα της ανεργίας προβάλλει απειλητικότερο παρά ποτέ, η ανισότητα και η κοινωνική αδικία εντείνονται δραματικά.

Εντωμεταξύ οι πρωτογενείς φορείς κοινωνικοποίησης έχουν αποδυναμωθεί. Η οικογένεια έχει χάσει τον παραδοσιακό της χαρακτήρα και τους ποικίλους ρόλους που αυτός συνεπαγόταν, ενώ το σχολείο έχει αποκτήσει έναν εργαλειακό χαρακτήρα, καθώς μεταδίδει «εξεταστέα» γνώση και όχι ανθρωπιστική παιδεία, δημιουργικότητα, αισθητική και ουσιαστική άθληση, που θα συνέβαλλαν στη φυσική, πνευματική και συναισθηματική ισορροπία των παιδιών.

Αναπόφευκτα λοιπόν ο κόσμος των Μέσων Ενημέρωσης και Κοινωνικής Δικτύωσης, με τα πρότυπα της ευδαιμονοθηρικής ζωής, το Life Style και το θρίαμβο της κενότητας, ανάγεται σε πρωταρχικό «φορέα κοινωνικοποίησης». Η απόσταση μεταξύ εικονοποιημένης πραγματικότητας και αληθινού κόσμου δημιουργεί σύγχυση και είναι μοιραίο αργά ή γρήγορα να οδηγήσει σε απογοήτευση ή σε αποκλίνουσες συμπεριφορές.

Πιεζόμενη λοιπόν η νεολαία από παντού, με διαψευσμένες ελπίδες και υποσχέσεις, χωρίς όραμα, οδηγείται σε απομονωτισμό ή στρέφεται ευθέως κατά των δομών της κοινωνίας. Οι όποιες λοιπόν εξεγέρσεις ή παραβατικότητες παράγονται κυρίως από την κοινωνία και τους θεσμούς της. Είναι μάλιστα εύκολο να διαπιστώσουμε ότι η εικόνα της χώρας που περιγράφουμε πιο πάνω ισχύει και σήμερα –μετά από δεκαέξι χρόνια– και, δυστυχώς, σε πολλαπλάσιο βαθμό!

Αντί κατακλείδος, στη μνήμη του Αλέξη Γρηγορόπουλου, οι στίχοι του Πάνου Τζαβέλα: «(…) Ξυπνήστε νέες ξυπνήστε νιοι/ βγέστε απ’ του τάφου τη σιωπή/ δείτε του κόσμου την ντροπή/ γίνετε χίλιοι κεραυνοί / και κάψτε μας ή σώστε μας/ γλιτώστε μας ή θάψτε μας.»

(*Το κείμενο αποτελεί περιεκτική διασκευή παλαιότερου άρθρου μας που δημοσιεύτηκε σε τοπική εφημερίδα στις 18 Δεκεμβρίου 2008.)