Να αναδειχθεί το Σούλι ως τόπος ιστορικής μνήμης...!

Να αναδειχθεί το Σούλι ως τόπος ιστορικής μνήμης...!

Το Δ.Σ. της ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑΣ ‘‘ΤΟ ΗΡΩΙΚΟ ΣΟΥΛΙ’’, με υπόμνημα του τον Απρίλιο του έτους 2017, είχε απευθυνθεί στους αρμόδιους Πολιτειακούς και Πολιτικούς θεσμούς με αίτημα την ανάληψη πρωτοβουλιών, οι οποίες αφ’ ενός θα αναδείξουν το Σούλι, ως τόπο Ιστορικής μνήμης, ώστε να λάβει τη θέση που του αναλογεί στη νεότερη Ιστορία της Ελλάδας και αφ’ ετέρου θα συμβάλλουν στην επίλυση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι εναπομείναντες κάτοικοι των Σουλιωτοχωρίων.

Επειδή, εξ’ όσων γνωρίζουμε από το 2017 μέχρι σήμερα, με εξαίρεση τη σχετική μελέτη του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου για την ανάδειξη του ιστορικού χώρου του Σουλίου, δεν έχει ουσιαστικά αναληφθεί καμία ουσιαστική πρωτοβουλία, επανερχόμενοι θέτουμε εκ νέου τα προβλήματα και το αίτημα με την ελπίδα να τύχουν της αναγκαίας προσοχής σας και- αντί εύκολων και ανέξοδων υποσχέσεων- να δρομολογηθούν, επιτέλους οι απαραίτητες λύσεις.

Τονίζουμε εκ νέου την αναγκαιότητα της ανάδειξης του Σουλίου, ως τόπου Ιστορικής μνήμης, αλλά και της αναζωογόνησης της τοπικής οικονομίας και κοινωνίας. Διαφορετικά, τα Σουλιωτοχώρια σε λίγα χρόνια θα αφανιστούν και μαζί μ’ αυτά και η Ιστορία τους. Οι προτάσεις που ακολουθούν δεν αποτελούν προϊόν επιστημονικής μελέτης, αλλά καρπό έντονου προβληματισμού των μελών μας και ελάχιστη συμβολή στην προσπάθεια αντιμετώπισης και επίλυσης χρόνιων προβλημάτων του τόπου μας.

Η ανάδειξη του Σουλίου, ως τόπου Ιστορικής μνήμης προϋποθέτει, μεταξύ άλλων:

· Τη βελτίωση του οδικού δικτύου διασύνδεσης του Σουλίου τόσο με τα κέντρα της τοπικής και περιφερειακής διοίκησης, όσο και με τα υπόλοιπα Σουλιωτοχώρια. Η ασφαλής πρόσβαση των κατοίκων της περιοχής σε υπηρεσίες διοίκησης, υγείας, εκπαίδευσης κ.λ.π. αποτελεί βασική προτεραιότητα τους. Η κατασκευή νέας οδού που θα συνδέει τη Γλυκή με τα Σουλιωτοχώρια μέσω Σκάλας Τζαβέλαινας (υπάρχει σχετικό τούνελ)- Μύλου Ντάλα- Αρδελίνας- Μύλου Σουλίου- Μαμάκου και από Μαμάκου προς Σούλι, Αυλότοπο, Κουκουλιούς, Τσαγγάρι και Φροσύνη. Σχετική μελέτη – χάραξη αυτής της οδού είχε γίνει από τη Νομαρχία Θεσπρωτίας το έτος 1968. Εναλλακτική λύση θα αποτελούσε η σύνδεση της ευρύτερης περιοχής με την Εγνατία Οδό. Οι όποιες προσωρινές βελτιωτικές παρεμβάσεις στο υπάρχον οδικό δίκτυο, που συνδέει τη Γλυκή με τα Σουλιωτοχώρια, είναι όχι μόνο κοστοβόρες, αλλά και αναποτελεσματικές.

· Την προστασία και ανάδειξη των Ιστορικών μνημείων που συνδέονται με την Ιστορία του τόπου (Κούγκι, Βουλευτήριο, οικίες εμβληματικών ηγετών, κάστρο Κιάφας, πηγάδι, εκκλησίες, σχολεία, νερόμυλοι κ.α.). Η χωροθέτηση αυτών, οι εργασίες αποκατάστασης, η σήμανση τους και η ασφαλής πρόσβαση σε αυτά είναι επιβεβλημένες ενέργειες, ώστε προοπτικά να δημιουργηθεί η βάση ενός ιστορικού πάρκου, πόλου έλξης και προορισμού μαθητικών επισκέψεων και γενικότερα ιστορικού τουρισμού. Στο πλαίσιο αυτό, χρέος της πολιτείας είναι η κατασκευή μνημείου αφιερωμένου στον άγνωστο πολεμιστή- υπερασπιστή του Σουλίου σε χώρο που θα υποδείξει η αρχαιολογική υπηρεσία.

· Τη δημιουργία και λειτουργία Ιστορικού και Λαογραφικού μουσείου στο Σούλι, εύκολα προσβάσιμου με παράλληλη έκδοση οδηγού (GUIDE) και ανάλογη προβολή σε έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης.

· Την ανάληψη πρωτοβουλιών, από Πανεπιστημιακά Ιδρύματα, Ερευνητικά Κέντρα, Επιστημονικές Ενώσεις, μελετητές ή άλλους Δημόσιους και Ιδιωτικούς φορείς, για την οργάνωση, ανάθεση και διενέργεια ιστορικών ερευνών και μελετών, σχετικών με τη συγκρότηση, οργάνωση και λειτουργία της Σουλιώτικης κοινωνίας, την ύπαρξη τυπικών και άτυπων θεσμών που τη στήριξαν και την έκαναν ανθεκτική και αποτελεσματική. Η ανάγκη αυτή είναι επιτακτική, προκειμένου η ένδοξη ιστορία του τόπου να κληροδοτηθεί στις νέες γενιές απαλλαγμένη από ακούσια ή εκούσια λάθη, δογματισμούς, αυθαίρετες αναγωγές ή ακόμα και βολικές σκοπιμότητες. Αυτό, κατά τη γνώμη μας, αποτελεί και το χρέος μας προς όλους εκείνους, οι οποίοι με τους αγώνες τους συνέβαλαν στη δημιουργία της σύγχρονης Ελλάδας.

· Την έναρξη και ολοκλήρωση των εργασιών συντήρησης του Κάστρου της Κιάφας, καθώς, και του Μύλου Σουλίου, που απειλούνται με κατάρρευση, αν και αποτελούν Ιστορικά Μνημεία και Τουριστικά Αξιοθέατα, ενώ απαιτούνται επιπλέον άμεσες ενέργειες για την ανάδειξη μετά από συντήρηση και ανακατασκευή πηγαδιών του Σουλίου και της Κιάφας.

· Την ανάδειξη και συντήρηση των παλαιών Σουλιώτικων μονοπατιών από:

- Την Κιάφα προς το Κάστρο της Κιάφας

- Το αμφιθέατρο του Αγίου Δονάτου προς το εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής (Κούγκι)

- Το Σούλι προς τη Μούργα

- Τη Σαμωνίβα προς Αρδελίνα- Μύλο του Ντάλα -Σκάλα Τζαβέλαινας – Γλυκή

- Το Μύλο του Ντάλα προς Λαχανόκηπο – Αβαρίκο- Κιάφα

- Σαμωνίβα προς Μύλο Σουλίου μέσω Ντάρντας

- Την Κιάφα προς Ζάλογγο μέσω Αβαρίκου και Μπενούκας

- Το Σούλι προς τα άλλα Σουλιωτοχώρια (Αυλότοπος, Κουκουλιοί, Τσαγγάρι και Φροσύνη)

· Την επίλυση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος, για τους ήδη μόνιμους κατοίκους αλλά και όσους θα επιθυμούσαν μελλοντικά να επιλέξουν ως τόπο μόνιμης κατοικίας το Σούλι. Η θέσπιση δέσμης κινήτρων για την ανακατασκευή παλαιών οικιών, με στόχο τη διαμόρφωση ενός οικισμού στη θέση πηγάδια Σουλίου, ο οποίος σε συνδυασμό με τις παρεμβάσεις που αναφέρθηκαν προηγούμενα θα διαμόρφωναν ένα ενιαίο και αξιόλογο Ιστορικό Πάρκο. Επιπρόσθετα, επειδή τις τελευταίες δεκαετίες ο πληθυσμός των Σουλιωτοχωρίων χαρακτηρίζεται από γήρανση και δραματική μείωση, ενώ η τοπική οικονομία από συρρίκνωση που οδηγεί στην εξαφάνιση της, τα Σουλιωτοχώρια πολύ σύντομα θα κατοικούνται από ελάχιστους συνταξιούχους, απομεινάρια αδιαφορίας στα όρια της εγκατάλειψης από την πολιτεία διαχρονικά.

· Την απαγόρευση χορήγησης αδειών για ανεμογεννήτριες & φωτοβολταϊκά, τουλάχιστον μέχρι να οριστικοποιηθούν οι αποφάσεις για το χωροταξικό που θα δίνει μόνιμη λύση στο χρόνιο πρόβλημα με τις ιδιοκτησίες και τα βοσκοτόπια.

Για την ανάσχεση αυτής της αρνητικής εξέλιξης και την τόνωση της τοπικής οικονομίας και κοινωνίας απαιτούνται:

- Επίλυση προβλημάτων που συνδέονται με την καθημερινότητα αυτών που πεισματικά επιμένουν να κατοικούν τα Σουλιωτοχώρια (ασφαλής και γρήγορη πρόσβαση σε υπηρεσίες διοίκησης, εκπαίδευσης και υγείας, καθώς και επίλυση του ιδιοκτησιακού).

- Η στήριξη και ανάπτυξη του πρωτογενή τομέα της τοπικής οικονομίας και συγκεκριμένα της κτηνοτροφίας, της μελισσοκομίας και της παραγωγής βοτάνων (τσάι, ρίγανη, θυμάρι κ.ά.). Η παραγωγή, συσκευασία και προώθηση των προϊόντων των παραπάνω κλάδων μέσω συνεταιριστικών δράσεων και χαρακτηρισμό τους ως προϊόντα Π.Ο.Π., θα συνέβαλλαν αποφασιστικά και θα έδιναν ώθηση στην τοπική οικονομία.

- Η ανάδειξη της ευρύτερης περιοχής των Σουλιωτοχωρίων, ως τόπου ξεχωριστού περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος,(βουνά, τοπία, μονοπάτια ακόμα παλιοί οικισμοί, ποτάμια όπως o Αχέροντας και ο Τσαγκαριώτης), Με ανάλογη προβολή τους στα παραδοσιακά και σύγχρονα μέσα ενημέρωσης και στόχο να καταστεί το Σούλι, όχι μόνο τόπος Ιστορικού Ενδιαφέροντος, αλλά και ελκυστικός Τουριστικός Προορισμός για φυσιολάτρες και ορειβάτες.

- «Η κατάργηση όλων των διοδίων κα τελών στους εθνικούς αυτοκινητόδρομος, που θα διευκολύνει τόσο τους απόδημους από τα Σουλιωτοχώρια να επισκέπτονται τις πατρογονικές τους κατοικίες όσο και τις μετακινήσεις των μόνιμων κατοίκων των Σουλιωτοχωρίων με τις άλλες πόλεις (Αθήνα, Γιάννενα, Θεσσαλονίκη κλπ).

Τονίζουμε ότι, οι παραπάνω πρωτοβουλίες πρέπει να αναληφθούν άμεσα και με απόλυτο σεβασμό στην Ιστορία του τόπου, το φυσικό περιβάλλον αλλά και τους σημερινούς κατοίκους των Σουλιωτοχωρίων, οι οποίοι για περισσότερο από 2 αιώνες κράτησαν ζωντανή τη μνήμη του Σουλίου, καθώς και ότι σε καμία περίπτωση δεν βρίσκονται σε αντιπαράθεση με ανάλογες πρωτοβουλίες Κρατικών ή Ιδιωτικών φορέων τις οποίες εμπλουτίζουν και συμπληρώνουν.

Επισημαίνουμε, όμως τον επείγοντα χαρακτήρα τους, διαφορετικά τη διαχρονική αδιαφορία και εγκατάλειψη θα διαδεχθούν πολύ σύντομα η σιωπή των ερειπίων και η εκδίκηση της Ιστορίας. Το οξύτατο δημογραφικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν τα Σουλιωτοχώρια, έχουμε αναδείξει με κύριο άρθρο στο με αριθμό 60 φύλλου της εφημερίδας που εκδίδει η Αδελφότητα (Φεβρουάριος – Μάρτιος - Απρίλιος 2024).

Η διάσωση της ιστορικής μνήμης είναι υπόθεση όλων μας, επείγει και εξαρτάται, κυρίως από τα έργα μας.

ΓΙΑ ΤΟ Δ.Σ. της ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑΣ ‘‘ΤΟ ΗΡΩΙΚΟ ΣΟΥΛΙ

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ

ΤΟΚΑΣ (ΛΑΜΠΡΟΣ) ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ