Η θεμελίωση του Δικαστικού Μεγάρου Ηγουμενίτσας - Του Παύλου Τζοβάρα*

Η θεμελίωση του Δικαστικού Μεγάρου Ηγουμενίτσας - Του Παύλου Τζοβάρα*

Στις 20.2.2000 έγιναν τα εγκαίνια της θεμελίωσης του Δικαστικού Μεγάρου Ηγουμενίτσας. Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους ο υπουργός Δικαιοσύνης Ευάγγελος Γιαννόπουλος, οι δικαστικοί λειτουργοί του Εφετείου Κερκύρας και του Πρωτοδικείου Θεσπρωτίας, οι αρχές του τόπου και πλήθος κόσμου που κατέκλυσαν τον περιβάλλοντα χώρο. 

(Οι επίσημοι προσκεκλημένοι, δικαστικοί λειτουργοί του Εφετείου Κέρκυρας και του Πρωτοδικείου Θεσπρωτίας και δικηγόροι του Δ.Σ.Θ.)

Ήταν μια ξεχωριστή μέρα για τη Θεσπρωτία. Αλλά παρείχε και μια αίσθηση προσωπικής δικαίωσης, ως επιστέγασμα ουσιαστικών και πολύμοχθων προσπαθειών δικών μου και των μελών του Δ.Σ. του συλλόγου μας, γι’ αυτό και ομόθυμα μου ανατέθηκε η εκφώνηση του πανηγυρικού της ημέρας. 

Παραθέτω, ευλαβικώς, ως εκ της ιστορικότητας του γεγονότος, το κείμενο της ομιλίας μου:

(Ο Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσπρωτίας Παύλος Τζοβάρας)

"Ευχαριστώ την αγαθή τύχη που μου επεφύλαξε το προνόμιο, την εξαιρετική τιμή εξ ονόματος του νομικού κόσμου του νομού, να σας καλωσορίσω στον ιερό τούτον χώρο που προώρισται ν’ ανεγερθεί το Δικαστικό Μέγαρο Ηγουμενίτσας. Το πράττω με αγάπη, ανυπόκριτη χαρά και δικαιολογημένη συγκίνηση.

Σε απόσταση μόλις ολίγων χιλιομέτρων από το σημείο που ευρισκόμεθα, κείται η ιερά γη των Γιτάνων. Κτισμένα στη δυτική πλαγιά του γυψολιθικού βουνού της Βρυσέλλας, σε ύψος 30-183 μ. από την επιφάνεια της θάλασσας και περιβαλλόμενα στις τρεις άλλες πλευρές από τον ποταμό Καλαμά. Προϊστορική και πανάρχαια κοιτίδα της θεσπρωτικής γης, που ήκμασε ευκλεώς τον 4ο π.Χ. αιώνα. Εκεί, σ’ έναν ιδιαίτερα προικισμένο από τη φύση τόπο, επιλεγμένο από τους Θεούς, εδέσποζε σε περίοπτη θέση περικαλλής Ναός της Θέμιδος. Η πόλη ταυτίστηκε με το ψήφισμα των Θεσπρωτών που ανευρέθη από την αρχαιολογική σκαπάνη το 1960 και αφορά στην απελευθέρωση του δούλου Φάλακρου:

ΑΓΑΘΑΙ ΤΥΧΑΙ ΕΠΙΠΡΟ [Σ] / ΤΑΤΑ ΘΕΣΠΡΩΤΩΝ ΑΛΕ / ΞΑΝΔΡΟΥ ΙΕΡΕΟΣ ΔΕ ΦΥ / ΣΤΑΙΟΥ ΜΗΝΟΣ ΓΑΜΙΛΙ / ΟΥ ΑΦΗΚΕ ΞΕΝΥΣ ΝΙΚΑΝ / ΟΡΟΣ ΙΚΑΔΩΤΟΣ ΦΑΛΑΚ / ΡΟΝ ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΚΑΙ ΑΝ / ΕΘΗΚΕ ΤΑΙ ΘΕΜΙΤΙ ΣΥΝ / ΕΥΔΟΚΟΥΝΤΩΝ ΑΝΔΡΩ / ΝΟΣ ΤΟΥ ΝΙΚΑΝΟΡΟΣ [ΣΩ]Σ / […] ΑΝΤΙΓΟΝ[…]

Τρανή απόδειξη, ακατάλυτη συνηγορία, ότι η πείνα και η δίψα των Θεσπρωτών για τη Δικαιοσύνη έχουν αρχέγονη μήτρα.

Αλλά ήλθαν «χρόνοι δίσεκτοι και μήνες οργισμένοι». Παρήλθαν αιώνες σιγής, μακραί άγονοι περίοδοι, διαβήκαν χιλιετηρίδες και η Θέμις, καίτοι χθονία και ουρανία θεότης, δεν βρήκε μια σπιθαμή φιλόξενης γης, για να στηθεί το τέμενός της και περιεφέρετο ως ικέτης ανυπόδητη και αχίτων, ανυπόληπτη και ανέστια.

Το Πρωτοδικείο μας, που ιδρύθη το 1946 και εκμετρά ήδη δικαϊκόν βίον υπέρ το ήμισυ του αιώνος, και οι εν γένει δικαστικές υπηρεσίες, αναγκάσθηκαν να στεγασθούν και να λειτουργήσουν εκ των «ενόντων», εις το ισόγειο και δη στα ανήλια δώματα του Νομαρχιακού Μεγάρου Θεσπρωτίας. 

Σ’ έναν αυστηρά περιορισμένο χώρο, ολίγων μικρών δωματίων, έπρεπε να συνυπάρξουν το Πρωτοδικείο, η Εισαγγελία, το Ειρηνοδικείο, το Πταισματοδικείο, οι Γραμματείες και οι δικαστικοί υπάλληλοι, το μοναδικό ακροατήριο των δικαστικών υποθέσεων και ένα γραφείο 2x3 μ. για τις ανάγκες του Δικηγορικού μας Συλλόγου, που αριθμεί ήδη 47 μέλη. Εκεί, υπό καθεστώς ομηρείας, καταθλιπτικά και αφόρητα, συνωστίζονταν, εστέναζαν και ασφυκτιούσαν άνθρωποι και υπηρεσίες: δικαστές, δικηγόροι, δικαστικοί υπάλληλοι, κατηγορούμενοι, μάρτυρες, πραγματογνώμονες, δικαστικοί επιμελητές και διάδικοι, και διαδρομιζόταν το πλήθος των αιτουμένων έννομης προστασίας.

Αρκούσα εμπειρία έχετε κι εσείς, κε υπουργέ της Δικαιοσύνης! Ανακαλώ στη μνήμη σας μεγάλη ποινική υπόθεση εν έτει 1977 (η δίκη για το έγκλημα της Βρυσέλλας), στην οποία παρέστητε ως Συνήγορος Πολιτικής Αγωγής στο Ορκωτό Κακουργιοδικείο Θεσπρωτίας. 

Η πολύχρονη άχαρις εμπειρία, επώδυνη και τραυματική, αναδίδει ζοφερή εικόνα που δεν προσιδιάζει σε πολιτισμένη και ευνομουμένη πολιτεία. Η πύλη της Ευρώπης στο τέλος του αιώνα και της χιλιετηρίδας παρουσιαζόταν στα μάτια ντόπιων και ξένων ως πόλη χωρίς ταυτότητα. Χωρίς ιερείς και μύστες. Χωρίς πολιτισμική κληρονομιά. Χωρίς ευαισθησία και όραμα. Πραγματικότητα που στιγμάτισε ανεξίτηλα την ελλειπτική δικαιϊκή μας διαδρομή και πορεία. Επιφανείς και εγνωσμένοι νομικοί, δικαστές και δικηγόροι ανάλωσαν μια ζωή στην ανέστια Θεά, ως πληβείοι των δικαστικών μας πραγμάτων.

(Ο Υπουργός Εσωτερικών Αλέκος Παπαδόπουλος)

Χρειάσθηκε σκληρός και διαρκής αγώνας με ξεκάθαρο όραμα και αταλάντευτη πίστη από τον συντοπίτη μας Υπουργό κύριο Αλέκο Παπαδόπουλο για να λάβει σάρκα και οστά η μεγάλη υπόθεση του Δικαστικού μας Μεγάρου και η πολιτεία να αντιληφθεί, επιτέλους, το χρέος της. Καταθέτω την εκτίμησή μου προς τον Νομάρχη Θεσπρωτίας κ. Τσώνη για την καίρια, σημαντική και αποτελεσματική συνηγορία του στην επίτευξη του ως άνω σκοπού. Υπομιμνήσκω με συγκίνηση τις αγωνιώδεις προσπάθειες και όλων των διατελέσαντων προέδρων του Δικηγορικού μας Συλλόγου και των δικαστικών υπαλλήλων του Πρωτοδικείου μας, ως και των μελών αυτών.

Στο μέτρο που έκαστος συνεισέφερε, έχουν την εκτίμηση και ευγνωμοσύνη όλων μας. Αλλά κυρίως συνέτρεξε η εξαιρετική συγκυρία να προΐσταται του Υπουργείου Δικαιοσύνης ο κύριος Ευάγγελος Γιαννόπουλος. Στο 13ο Δικηγορικό Συνέδριο Θεσσαλονίκης, εν έτει 1997, χαιρετίζοντας τις εργασίες του, ανεφέρθη στον κτιριακό προγραμματισμό των δικαστικών Μεγάρων σε πανελλήνια κλίμακα. Με ρίγη συγκινήσεως αναμιμνήσκομαι τη σχετική περικοπή: «Εκπονούνται οι μελέτες για την ανέγερση των Δικαστικών Μεγάρων: Ηγουμενίτσας, Πολυγύρου, Κιλκίς, Βέροιας κ.λ.π…», όπου η ανέγερση του Δικαστικού μας Μεγάρου ήταν πρώτη επιλογή του Υπουργείου Δικαιοσύνης! Επί των ημερών του κ. Υπουργού, επληθύνθησαν τα Δικαστικά Μέγαρα απανταχού της επικράτειας. Ανεδείχθησαν νέοι δικαιϊκοί θεσμοί. Εμόχθησε, πράγματι, για τα προβλήματα της Δικαιοσύνης και δρομολόγησε ρηξικέλευθα τη λύση τους, διό και ιδιαίτερα από τους δικηγόρους, αγαπήθηκε όσον ουδείς.

(Ο υπουργός Δικαιοσύνης Ευάγγελος Γιαννόπουλος)

Το Δικαστικό Μέγαρο Ηγουμενίτσας ανεγείρεται σε οικόπεδο 2.000 τ.μ., επί της παραλιακής οδού της πόλης, έναντι του νέου λιμένος, και θα στεγάσει το Ειρηνοδικείο, το Πρωτοδικείο, το Πταισματοδικείο, την Εισαγγελία Πρωτοδικών, την Υπηρεσία Ανηλίκων και το Δικηγορικό Σύλλογο. Το κτίριο έχει συνολικό εμβαδόν 3.950 τ.μ. και αποτελείται από υπόγειο, ισόγειο και δύο ορόφους. Στο ισόγειο προβλέπονται τέσσερα ακροατήρια, μεγάλη αίθουσα αναμονής και διακίνησης του κοινού, τα γραφεία του Ειρηνοδικείου και του Δικηγορικού Συλλόγου και βοηθητικοί χώροι.

(Η Πρόεδρος Πρωτοδικών Θεσπρωτίας Ελένη Παπαϊωάννου)

Στον α΄ όροφο είναι η Εισαγγελία, η Υπηρεσία Ανηλίκων και ο Δικηγορικός Σύλλογος. Στον β΄ όροφο στεγάζεται το Πρωτοδικείο. Παράλληλα, περιλαμβάνει ευρεία αίθουσα διαλέξεων και χώρο διενέργειας επιστημονικών συνεδρίων. Στο υπόγειο στεγάζονται τα αρχεία των υπηρεσιών, οι χώροι στάθμευσης, οι χώροι φύλαξης των κρατουμένων, οι αποθήκες και οι χώροι για τις ηλεκτρολογικές και μηχανολογικές εγκαταστάσεις. Το έργο θα ολοκληρωθεί εντός του 2001 και ο προϋπολογισμός του ανέρχεται σε 1.300.000.000 δρχ.

Το Δικαστικό Μέγαρο προβλέπεται μεγαλοπρεπές.

Σεμνύνομαι, όχι μόνο για την επιβλητικότητα και τον εκσυγχρονισμό, αλλά γιατί εφιλοτεχνήθη και εσχεδιάσθη με μεράκι και θ’ ανεγερθεί με περισσή στοργή από την πολιτεία, τους εκπροσώπους της και απ’ όλους ανεξαιρέτως τους συμπολίτες μας.

Υπό άριστους οιωνούς ανέτειλε η σημερινή μέρα. Ιστορική στιγμή. Καταλυτική για τα δικαιϊκά πράγματα του νομού μας και όχι μόνο. Κατ’ επιταγή των αδήριτων ιστορικών νόμων, αφουγκρασθήκαμε τη φωνή της Τιτάνης και στα τωρινά αρχαία ερείπια μας καλεί να υψώσουμε το νέο καλλιμάρμαρο Τέμενος στην Ιέρειά μας.

Ακούω παραλλαγμένο το χρησμό του Μαντείου: «Ναι, έχει ο Φοίβος καλύβην και μάντιδα δάφνην». Υπάρχουν Ναοί στη Θεσπρωτία. Υπάρχουν Δικαστές στο νομό.

Ατενίζοντας με δέος τον ιερό τούτον χώρο, ανακρούω τον παλαμικό ύμνο:

«Εσένα δεν σε χτίσανε τυραχνισμένων όχλοι,

καματερά ανθρωπόμορφα, σπρωγμένα απ’ την βουκέντρα.

Εσένα με τον λογισμό και σε με το τραγούδι

σε υψώσαν των ελεύθερων οι λογισμοί.

Εκεί όπου και ο Νόμος σαν πρωτόγινε της Πολιτείας προστάτης

με τον ρυθμό πρωτόγινε κι ήταν κι αυτός τραγούδι»...

Κύριε υπουργέ της Δικαιοσύνης.

Ο θεμέλιος λίθος που σε λίγο θα θέσετε στη γενέθλια γη μας να ’ναι στερρός. Να ’ναι ευλογημένος. Επί ταύτην την πέτρα θα οικοδομήσουμε την Εκκλησία μας! Θα πορευθούμε υπεύθυνα. Με λογισμό και μ’ όνειρο. Θα αναδείξουμε το Νομικό μας Πολιτισμό. Θύω και υπέρ όσων νομικών, δικαστών και δικηγόρων αδικαίωτοι δεν ευτύχησαν να ζήσουν τη μεγάλη αυτή στιγμή.

Σε λίγο, υπό την κατάδηλη και διάχυτη συγκίνηση όλων των παρισταμένων, έχετε την εξαιρετική τύχη να θεμελιώσετε το Δικαστικό μας Μέγαρο.

(Αγιασμός από τον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Παραμυθίας κ.κ. Τίτο)

Η θεμελίωση του Δικαστικού Μεγάρου των οικιών ημών εμπιπραμένων

* Το κείμενο αποτελεί μέρος του βιβλίου του κ. Παύλου Τζοβάρα "ΣΤΗ ΦΛΕΓΟΜΕΝΗ ΚΑΙ ΜΗ ΚΑΙΟΜΕΝΗ ΒΑΤΟ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ" από τις εκδόσεις ΣΟΚΟΛΗ (2020).

Αναδημοσιεύεται με την άδεια του συγγραφέα.