Μια τολμηρή πρόταση για την αντιμετώπιση των πλημμυρών στον Καλαμά - Του Δημήτρη Κοτσώνη*

Μια τολμηρή πρόταση για την αντιμετώπιση των πλημμυρών στον Καλαμά - Του Δημήτρη Κοτσώνη*

Ο Καλαμάς και η αντιμετώπιση της πλημμύρας στους κάμπους που βρίσκονται ανάντη του φράγματος!

Άνοιγμα θυροφραγμάτων- Κατασκευή νέων θυροφραγμάτων σε ‘Όλο το Μήκος της Στέψης του Φράγματος

Υπάρχει μία οικοδομή στον Κάμπο των Φιλιατών, την οποία ο ιδιοκτήτης της την θωράκισε με ανάχωμα, που κατασκεύασε γύρω από το οικόπεδό του και έτσι την προφυλάσσει από τις πλημμύρες του ποταμού Καλαμά, που συμβαίνουν μέχρι και 10 χιλιόμετρα ανάντη του Φράγματος, ενώ ο κάμπος της Κεστρίνης-Σαγιάδας, για την άρδευση του οποίου κατασκευάστηκε το Φράγμα Ραγίου, δεν πλημμύρισε ποτέ, καθ' όλο το διάστημα των 60 χρόνων, που πέρασε από την κατασκευή του μέχρι σήμερα, χωρίς μάλιστα να καλυφθεί από νερά πλημμύρας ούτε ένα στρέμμα της Αντιπλημμυρικής ζώνης του κάμπου Κεστρίνης-Σαγιάδας (Ζώνη Πλημμυρίδας, κατά την ορολογία της υδραυλικής επιστήμης, για να μην χανόμαστε).

Γεγονός που οφείλεται στην αλλαγή της κοίτης του ποταμού με τη διάνοιξη Νέας Κοίτης μετά το Φράγμα, η οποία είναι ευθύγραμμη και έχει μειώσει το μεγάλο μήκος της φυσικής κοίτης του, με συνέπεια να έχει αυξηθεί η κλίση του ποταμού και επομένως η ταχύτητα ροής στο κατάντη του φράγματος τμήμα του. Αύξηση που είχε ως αποτέλεσμα και την εκβάθυνση της κοίτης του ποταμού, η οποία αποτρέπει κάθε σκέψη για πλημμύρα στον κάμπο.

Αποδεικνύεται συνεπώς ότι οι πλημμύρες στις ανάντη πεδιάδες του φράγματος οφείλονται σε λανθασμένο σχεδιασμό του φράγματος, που μεγιστοποιήθηκε με την κατασκευή εγγειοβελτιωτικών έργων στις πεδιάδες ανάντη του φράγματος, Βρυσέλλας, Αετού, Γολάς, τα οποία έδωσαν εργασία και ελπίδα για μια καλύτερη ζωή στους κατοίκους αυτής της περιοχή και κυρίως απέτρεψε την εγκατάλειψη της και τη μετανάστευση.

Οι πεδιάδες αυτές έχουν έκταση περί τις 15.000 στρέμματα, τα οποία με συχνότητα 4-5 ετών πλημμυρίζουν, με όσα συνεπάγεται αυτό για την καταστροφή των καλλιεργειών τους. Καταστροφές που δεν αναπληρώνονται με τις όποιες αποζημιώσεις και όπως είναι φυσικό οδηγούν τους κατοίκους σε εγκατάλειψη της περιοχής.

ΜΕΤΑΦΕΡΑΜΕ δηλαδή με την κατασκευή του ΦΡΑΓΜΑΤΟΣ ή σωστότερα ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΑΜΕ πλημμύρες στα 15.000 στρέμματα, που δεν πλημμύριζαν ποτέ!

Το ερώτημα όμως που τίθεται και δεδομένου ότι η αλλαγή της κοίτης του ποταμού κατάντη του φράγματος, εξασφαλίζει απολύτως τον κάμπο από οποιαδήποτε πλημμύρα, ΕΙΝΑΙ ΕΑΝ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ το ΦΡΑΓΜΑ, το οποίο δεν προσφέρει κάτι περισσότερο από την ανύψωση της στάθμης της ροής του ποταμού, δεδομένης της μεγάλης ΠΑΡΟΧΗΣ του, προκειμένης της άρδευσης.

Αλλά ακόμη και αν κριθεί ότι χρειάζεται η διατήρησή του, μία λύση για την αντιμετώπιση του λάθους είναι η αποξήλωση μέρους του φράγματος μέχρι του ύψους της στέψης των υπερχειλιστών του και η αντικατάσταση του με θυροφράγματα. Αυτό ως συνέπεια θα έχει τον δεκαπολλαπλασιασμό της σημερινής δυνατότητας παροχέτευσης των πλημμυρικών παροχών του ποταμού, καθώς και τον υποβιβασμό της στάθμης του ανάντη του φράγματος, με συνέπεια την αποτροπή του μεγαλύτερου μέρους των πλημμυρών, οι όποιες συμβαίνουν ανάντη του φράγματος.

Επομένως οι πρώτες ενέργειες που πρέπει να γίνουν ΆΜΕΣΑ, είναι:

1) Η άμεση συνεννόηση με το ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΠΟΔΟΜΩΝ προκειμένου να ανοίξουν οι υπερχειλιστές του φράγματος, που συνέπεια θα έχει τον υποβιβασμό της στάθμης των υδάτων ανάντη του φράγματος, η οποία οπωσδήποτε θα αποτρέψει, τουλάχιστον ένα μέρος των πλημμυρών στις ανάντη του φράγματος πεδιάδες, χωρίς φυσικά να παραβλέπουμε το πρόβλημα που, προφανώς, δημιουργούν οι φερτές ύλες, που έχουν αποτεθεί στην κοίτη του ανάντη του φράγματος, ένα μέρος των οποίων θα παρασυρθεί προς τη θάλασσα.

Η συνεννόηση με το υπουργείο ΥΠΟΔΟΜΏΝ, προτείνεται, διότι κανένα άλλο υπουργείο ή υπηρεσία δεν έχει την απαιτούμενη εμπειρία για να αντιμετωπίσει αυτό το τεχνολογικό πρόβλημα, ανεξάρτητα από τις αρμοδιότητες άλλων υπηρεσιών και τομέων της Διοικήσεως. Η διατήρηση του προβλήματος όλα αυτά τα χρόνια, έχει αποδείξει την αδυναμία όλων των υπηρεσιών, οι οποίες ασχολήθηκαν μέχρι σήμερα για την αντιμετώπιση του προβλήματος !

Στη συνεννόηση πρέπει να συμμετάσχουν και μηχανικοί από τη Διεύθυνση Υδροηλεκτρικών Έργων-Φραγμάτων της ΔΕΗ, η οποία διαθέτει μεγάλη και σοβαρή εμπειρία σε αυτά τα ζητήματα.

2) Η άμεση ανάθεση της μελέτης για τον ΥΠΟΒΙΒΑΣΜΟ ΤΗΣ ΣΤΕΨΗΣ του φράγματος στο ύψος της στάθμη των υπερχειλιστών και η ταυτόχρονη ανάθεση της μελέτης για την κατασκευή αρδευτικών έργων στη ζώνη πλημμυρίδας, από την αξιοποίηση των οποίων, όπως φυσικά και από την αποτροπή των ανάντη του φράγματος πεδιάδων, θα ωφελήσει την Εθνική Οικονομία, ώστε, μπορούμε να ισχυριστούμε, ότι η δαπάνη για τα προτεινόμενα έργα, θα προέλθει από αυτή τη ωφέλεια.

Είναι μια λύση η οποία πέραν της δαπάνης κατασκευής των Νέων Υπερχειλιστών και της δαπάνης για ενίσχυση των σημείων εκβολής του ύδατος των νέων υπερχειλιστών δεν χρειάζεται καμία άλλη δαπάνη.

3) Θα πρότεινα να προκηρυχθεί διεθνής διαγωνισμός, για την πρόταση της προσφορότερης τεχνικής αντιμετώπισης του προβλήματος, ώστε να ωφεληθούμε από τη διεθνή εμπειρία και βράβευση των τριών καλυτέρων προτάσεων και την ανάθεση της μελέτης του έργου στη μελέτη που θα έχει την καλύτερη βαθμολογία και φυσικά βραβεία για τις τρεις πρώτες, χωρίς τσιγκουνιές ένα θέλουμε αποτελέσματα.

*Δημήτριος Κοτσώνης

Πολιτικός Μηχανικός