Εις μνήμην: «Λουλούδια στις ράγες…» * - Γράφει η Αγγελική Χίσσα

Εις μνήμην: «Λουλούδια στις ράγες…» * - Γράφει η Αγγελική Χίσσα

Γράφει η Αγγελική Χίσσα

Φιλόλογος

Ας θυμηθούμε, λοιπόν: Τρίτη, 28 Φεβρουαρίου 2023, ώρα 23. 22: γίνεται σφοδρή μετωπική σύγκρουση δύο τρένων, που συνοδεύτηκε από ανάφλεξη και εκτροχιασμό των συρμών, στην περιοχή του Ευαγγελισμού των Τεμπών. Η σύγκρουση αφορούσε μια εμπορική αμαξοστοιχία που εκτελούσε το δρομολόγιο Θεσσαλονίκη - Λάρισα και μια αμαξοστοιχία επιβατική που εκτελούσε τη διαδρομή Αθήνα - Θεσσαλονίκη με περισσότερους από 350 επιβάτες, στην πλειονότητά τους φοιτητές, οι οποίοι επέστρεφαν μετά από το τριήμερο της Καθαράς Δευτέρας. Δεκάδες νέοι άνθρωποι νεκροί, δεκάδες αγνοούμενοι, δεκάδες τραυματίες…

Μαζικός συγκλονισμός! Η σύγκρουση ανατρέπει σε μια στιγμή την όποια ψευδαισθητική αντίληψη για δήθεν λειτουργία του κράτους και των υποδομών, το οποιοδήποτε ιδεολόγημα περί ασφάλειας των πολιτών. Η «τάξη» καταρρέει…

«Εθνική τραγωδία», «συλλογικό τραύμα», οι λέξεις μάλλον ανεπαρκείς προκειμένου να χαρακτηρίσουν το πιο θανατηφόρο σιδηροδρομικό δυστύχημα που «στοίχειωσε» ολόκληρη τη χώρα. Δεν θα επεκταθούμε σε λεπτομέρειες. Κρίνουμε όμως απαραίτητο να σημειωθεί ότι του δυστυχήματος είχαν προηγηθεί έγγραφες προειδοποιήσεις, κινητοποιήσεις και νομικές ενέργειες των εργαζομένων στο σιδηροδρομικό δίκτυο και είχαν αντιμετωπιστεί με εγκληματική αδιαφορία, ενίοτε και με ειρωνεία. Χαρακτηριστική υπήρξε η επηρμένη αντίδραση του αρμόδιου υπουργού στη Βουλή.

Ο πρωθυπουργός κάνει λόγο για «ανθρώπινο λάθος», ενώ ακολουθούν –στην αρχή …μεσοβέζικες και αργότερα ξεκάθαρες– «συγγνώμες». Ο υπουργός Μεταφορών και Υποδομών κλαίει δημοσίως και «αυτοθυσιαζόμενος» υποβάλλει την παραίτησή του. Η πρόεδρος της Δημοκρατίας, διακόπτοντας το ταξίδι της στη Μολδαβία, επισκέπτεται με τη σειρά της τον τόπο του δυστυχήματος, καταθέτοντας κόκκινα τριαντάφυλλα στους καιόμενους συρμούς. Αργότερα δηλώνει μεταξύ άλλων «αισθανόμαστε ντροπή...». Κηρύσσεται τριήμερο εθνικό πένθος από 1η έως 3η Μαρτίου.

Κάποιοι αναφέρονται σε «προαναγγελθέν δυστύχημα», «ατύχημα αδιανόητο εν έτει 2023, εν μέσω τεχνολογικών επιταχύνσεων (sic)», ακόμα και …«προμελετημένο έγκλημα». Από την άλλη, αυτή η πολύνεκρη εθνική συμφορά χαρακτηρίζεται από κυβερνητικά χείλη «θυσία αυτών των παιδιών», ακόμα και «ευκαιρία» για τον εκσυγχρονισμό των σιδηροδρόμων και την εγκατάσταση των απαραίτητων ηλεκτρονικών συστημάτων ασφαλείας.

Τα κανάλια παραληρούν, άλλοτε σεβόμενα το ανθρώπινο δράμα κι άλλοτε όχι. Οι θεατές μένουν επί ώρες και μέρες καθηλωμένοι στις οθόνες, σοκαρισμένοι, «ανήμποροι» μπροστά σε τόση φρίκη. Τα ερωτήματα πολλά. Ήταν εκπαιδευμένος ο σταθμάρχης; Αν όχι, πώς διορίστηκε; Πόσοι βρίσκονταν στο σταθμαρχείο την ώρα της σύγκρουσης; Υπήρχαν δικλίδες ασφαλείας; Λειτουργούσαν τα συστήματα τηλεχειρισμού και σηματοδότησης; Ήταν όλα εν γνώσει της Κομισιόν; Ποιος, ποιοι, τελικά, ευθύνονται για την τραγωδία;

Οι απαντήσεις που έρχονται καταιγιστικά από εδώ κι από εκεί, συχνά αμφίσημες και αλληλοαναιρούμενες, αποσκοπούν θαρρείς στη συγκάλυψη ενός προδιαγεγραμμένου εγκλήματος: η δραματική κατάσταση των υποδομών, η υποστελέχωση, ο ανεκπαίδευτος σταθμάρχης, ο αναπληρωτής σταθμάρχης, ο …γιατρός που του έδωσε άδεια, το κράτος, η εταιρεία, οι διαχρονικές παθογένειες στο χώρο των συγκοινωνιών, οι προηγούμενες κυβερνήσεις, εν τέλει… «Ελλάς, χώρα απόντων υπευθύνων» σύμφωνα με το άσμα…

Τη μαζική αιμωδία διαδέχεται ο θυμός, οι εκδηλώσεις διαμαρτυρίας, οι άνευ προηγουμένου μαζικότητας απεργίες. Η οργή ξεχειλίζει. Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι κατακλύζουν δρόμους και συνοικίες σε Λάρισα, Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Γιάννενα, Πάτρα και σ’ όλες τις επαρχιακές πόλεις. Πολίτες που δεν είχαν διαδηλώσει για το αδιέξοδο στην Οικονομία, την Παιδεία, την Υγεία, στον απόηχο του δυστυχήματος βγαίνουν στο δρόμο. Σύμφωνα με έρευνα της κοινής γνώμης περίπου 2,5 εκατομμύρια [!!!] άνθρωποι άνω των 17 ετών συμμετείχαν σε κάποια κινητοποίηση.

Πιο εμφαντικός όμως ήταν ο ξεσηκωμός, η κραυγή και το πάθος -με την αρχαιοελληνική και τη σύγχρονη έννοια- των νέων, που θρηνούσαν τους συνομηλίκους τους σε δρόμους, πλατείες, φοιτητικούς συλλόγους και προαύλια σχολείων. Για τα παιδιά της καραντίνας, της σιωπής και της ψηφιακής μοναξιάς, τη λεγόμενη «γενιά Ζ», που ζουν χωρίς προοπτικές σε μια χώρα αφημαγμένη, τίποτε δεν είναι πια όπως πριν. Ο εφιάλτης των Τεμπών τα οδήγησε σε μια …ακαριαία ενηλικίωση. Κυρίαρχα συνθήματα στα σχολικά και φοιτητικά πανό: «Στείλε όταν φτάσεις, δεν έφτασες ποτέ, εκδίκηση θα πάρουμε για σένανε μικρέ», «Τα κέρδη τους, οι νεκροί μας» και «…όλων των νεκρών θα γίνουμε φωνή».

Στις οθόνες μας χαμογελούσαν τα «φρέσκα» πρόσωπα των αδικοχαμένων παιδιών, ενώ οι ψυχές τους περιπλανιόντουσαν ανάμεσά μας… ή τουλάχιστον τέτοια αίσθηση είχαμε. Ιδού και κάποια από τα ονόματα πρόωρα κομμένων λουλουδιών: Παναγιώτης, Αγάπη, Ντένις, Μαρία, Χρυσή, Σωτήρης, Αναστασία, Γιώργος, Ελισάβετ, Αναστάσης, Κυπριανός, Ελπίδα, Κλαούντια, Ιφιγένεια, Φραντζέσκα, Ιορδάνης, Αφροδίτη και Άλλα και Άλλα….

Κάποιοι θυμήθηκαν τραγούδια: «τα τρένα που φύγαν, αγάπες μου πήρανε, αγάπες και κλαίτε, ποια μοίρα σας μοίρανε…» και «για ποιο ταξίδι κίνησες να πας…». Κλάψαμε, δηλώσαμε συγκλονισμένοι, ψυχικά αλληλέγγυοι στις οικογένειες των θυμάτων. Δεν έχουμε ξεχάσει. Υπάρχουν μάλιστα φάσεις του δράματος που θα μας μείνουν για πάντα εντυπωμένες. Ας μη γελιόμαστε όμως: δεν έχουν περάσει ούτε τρείς μήνες από τη νύχτα εκείνη και επιστρέψαμε ο καθένας στο βολικό καβούκι του. Δεν …συμπάσχουμε πια.

Και οι γονείς, τα αδέλφια, τα παιδιά, οι παππούδες, οι στενοί συγγενείς τους; Αυτοί αρνούνται να κοιμηθούν, γιατί δεν αντέχουν να ….ξυπνήσουν -όπως είπε συντετριμμένη μια γιαγιά- μαραζώνουν χωρίς να βλέπουν πια αχτίδα φωτός. Ποιος θα παρηγορήσει τόσους χαροκαμένους ανθρώπους; Για την ισόβια οδύνη τους ΠΟΙΟΣ ΘΑ ΠΛΗΡΩΣΕΙ;

Αντί επιλόγου λίγοι στίχοι:

«Ποτέ δε φεύγουν τα νεκρά παιδιά απ’ τα σπίτια τους. / Τριγυρίζουν εκεί. Μπλέκονται στα φουστάνια της μητέρας τους…». «…Και κάθε μέρα μεγαλώνουν στην καρδιά μας / τόσο που ο πόνος κάτω απ’ τα πλευρά δεν είναι από τη στέρηση μα από την αύξηση. Κι αν κάποτε οι γυναίκες βγάζουν μια κραυγή στον ύπνο τους / είναι που τα κοιλοπονάνε πάλι…»

(Από το «Σχήμα της Απουσίας ΙΙ», του Γιάννη Ρίτσου)

Ηγουμενίτσα 28/5/ 2023

* Ο τίτλος, από την κραυγή του ΑΠΘ εκείνες τις ημέρες: «είμαστε τα πεισματάρικα λουλούδια στις ράγες». Το κείμενο προοριζόταν για την Εφημερίδα των Συντακτών, στην οποία και στάλθηκε τέλη Μαϊου με mail, αλλά δεν έγινε δεκτό, διότι -όπως μας είπαν από τηλεφώνου- υπερέβαινε τις 400 λέξεις. Εξάλλου ήταν και προεκλογική περίοδος. (Αυτό το λέμε εμείς…)