Ηλίας Βεζδρεβάνης: Βιβλιοπαρουσίαση για το βιβλίο "Αληθινές ιστορίες Σαρακατσαναίων της Ηπείρου", του Γιώργου Καπρινιώτη

Ηλίας Βεζδρεβάνης: Βιβλιοπαρουσίαση για το βιβλίο "Αληθινές ιστορίες Σαρακατσαναίων της Ηπείρου", του Γιώργου Καπρινιώτη

ΚΡΙΤΙΚΗ - ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ κ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ Κ. ΚΑΠΡΙΝΙΩΤΗ

Με τίτλο: «ΑΛΗΘΙΝΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΑΙΩΝ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ»

Γράφει ο κ. Ηλίας Βεζδρεβάνης, 

τ. Βουλευτής

Γεννημένος από Σαρακατσάνους γονείς στο Καρτέρι Θεσπρωτίας ο εξαίρετος συμπολίτης κ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ Κ. Καπρινιώτης είναι γνωστός στον τόπο μας ως ένας ξεχωριστός άνθρωπος των Γραμμάτων. 

Ο κ. Γ.Κ.Κ., αφού επεράτωσε τις Σπουδές του στη Ζωσιμαία Παιδαγωγική Ακαδημία Ιωαννίνων και τη Φιλοσοφική Σχολή Ιωαννίνων, «πέρασε» από τη σχολή Επιμόρφωσης Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης Ιωαννίνων, εδίδαξε ως Φιλόλογος Καθηγητής σε Γυμνάσια και Λύκεια της Θεσπρωτίας. 

Επίσης, υπηρέτησε και ως Διευθυντής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Θεσπρωτίας. Τέλος, ευτύχησε να επιλεγεί -αξιοκρατικά- και στην επίζηλη θέση του Σχολικού Συμβούλου Φιλολόγων στους νομούς Άρτας και Πρέβεζας. Ακόμη, ο κ. Γ.Κ.Κ. είναι γνωστός για τα εξής βιβλία του:

1) Οδηγός Ορθογραφίας, 

2) Στα χνάρια της σαρακατσάνικης Παράδοσης, 

3) Δύο βιβλία με άρθρα δημοσιευμένα στον Θεσπρωτικό Τύπο, που πάντοτε προκαλούσαν το ενδιαφέρον του αναγνωστικού κοινού, σημειώνουμε εμείς.

Ο αναφερθείς αγαπητός συμπατριώτης μας κ. Γεώργιος Κ. Καπρινιώτης πρόσφατα μας απέστειλε το νέο πνευματικό του έργο που έχει τον τίτλο: «ΑΛΗΘΙΝΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΑΙΩΝ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ». 

Μάλιστα συνόδευσε την αποστολή του βιβλίου με μια αφιέρωση βγαλμένη μέσα από τη γνήσια και άδολη σαρακατσάνικη καρδιά του, που έχει ως εξής: «Στον εκλεκτό του Θεσπρωτικού λαού και αγαπητό φίλο, Ηλία Βεζδρεβάνη, Τιμής Ένεκεν». Εκφράζουμε τις θερμές ευχαριστίες τόσο για την αποστολή του βιβλίου, όσο και για την ευγενική αφιέρωσή του.

Το αναφερθέν βιβλίο του κ. Γ.Κ. Καπρινιώτη δεν προήλθε από Αρχεία, Βιβλία, Εφημερίδες, Απομνημονεύματα κ.λπ. 

Γεννήθηκε από αυτοπρόσωπες μαγνητοφωνήσεις, που κρατούσε με το ίδιο του το χέρι ο συγγραφέας. Βέβαια, ο κ. Καπρινιώτης «φροντίζει» να ερμηνεύει κάποιες λέξεις ή φράσεις, που δεν γίνονται εύκολα κατανοητές από μη Σαρακατσάνους και ορθότατα παραθέτει στο τέλος του βιβλίου του πλούσιο ερμηνευτικό Λεξιλόγιο.

Σαν την εργατική μέλισσα, που πετάει από λουλούδι σε λουλούδι, μαζεύοντας το νέκταρ, και το πηγαίνει στην κυψέλη, έτσι και ο φίλτατος Γιώργος Καπρινιώτης απευθύνεται στις «πηγές» του και καταγράφει τις «ιστορίες» τους.

Ως γνήσιος, δίκαιος και σωστός ερευνητής στην 317η σελίδα του βιβλίου του, τιμητικά, καταχωρεί τα ονοματεπώνυμα αυτών που υπήρξαν οι ΚΥΡΙΟΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΤΕΣ ΤΟΥ.

Το πρωτότυπο πόνημα του Κ. Καπρινιώτη αρχίζει με ένα ποίημά του από 40 στίχους και τιτλοφορείται : «ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΕ ΕΛΛΗΝΑ». Σημειώνουμε τον 3ο και 4ο στίχο του αναφερθέντος ποιήματος με τεράστια σημειολογία. 

Είναι οι εξής:

«Ξεκίνησες απ’ τ’ Άγραφα και από την Πίνδο όλη

Σκόρπισες στα Βαλκάνια, πλησίασες την Πόλη».

Και είναι τα ανωτέρω μια μεγάλη αλήθεια, αφοί οι Σαρακατσάνοι, με βάση τα Άγραφα και την Πίνδο βρέθηκαν σ’ ολόκληρη τη Χερσόνησο του Αίμου, την Ελληνική Χερσόνησο, τη Βαλκανική Χερσόνησο, τα Βαλκάνια, που λέει ο συγγραφέας.

Η ύλη του βιβλίου, με ξεχωριστή επιμέλεια του συγγραφέα, κατατάσσεται σε 13 Κεφάλαια με απόλυτη ομοιογένεια των «Ιστοριών» κάθε κεφαλαίου.

Συγκεκριμένα: 

στο 1ο κεφάλαιο καταγράφονται «ιστορίες» Μετακινήσεων Εγκαταστάσεων, Περιπέτειες, Συμβάντα. Στο σημείο αυτό πρέπει να τονιστεί ότι οι Σαρακατσαναίοι «ξεχειμώνιαζαν» στους κάμπους και «ξεκαλοκαίριαζαν στα Βουνά» με ό,τι αυτό σημαίνει.

Στο 2ο Κεφάλαιο γίνεται αναφορά στους «ΚΙΡΑΤΖΗΔΕΣ», που ήταν επιφορτισμένοι με την προμήθεια των αγαθών της οικογένειας, κυρίως, το σιτάρι και το καλαμπόκι. Επιπλέον, οι κιρατζήδες με τη μεταφορά καυσόξυλων, σανιδιών κ.α. εξασφάλιζαν οικονομική ρευστότητα για τις ανάγκες τους. (Οι κιρατζήδες δεν είχαν σχέση με τους κιρατζήδες που οργάνωναν τις Μεταναστεύσεις).

Στο 3ο Κεφάλαιο καταγράφονται: Ατυχήματα, Παθήματα, Λυκοζημιές.

Στο 4ο Κεφάλαιο γίνεται λόγος για τον πόλεμο του 1940-41, για την Κατοχή, για τον Εμφύλιο πόλεμο και τα δεινά που υπέστησαν οι Σαρακατσαναίοι από τους Αντάρτες.

Στο 5ο Κεφάλαιο σημειώνονται γεγονότα Αλληλεγγύης, Αδικιών, Ελεημοσύνης.

Στο 6ο Κεφάλαιο καταγράφονται ιστορίες Ψυχαγωγίας, Αρραβώνων, Γάμων, Πανηγυριών και Θανάτων.

Στο 7ο Κεφάλαιο εξιστορούνται γεγονότα απαγωγής γυναικών, κλοπές ζώων, Ληστείες και Δίκες.

Στο 8ο Κεφάλαιο οι «Ιστορίες» έχουν σχέση με τη συμπεριφορά Αγροφυλάκων, Χωροφυλάκων, Δασοφυλάκων, Αγρονόμων, Πραματευτών.

Στο 9ο Κεφάλαιο περιγράφονται «ιστορίες» με ζώα.

Στο 10ο Κεφάλαιο γίνεται λόγος για Δαίμονες και Μάγια.

Στο 11ο Κεφάλαιο γίνεται αναφορά σε Μεταμορφώσεις, Μύθους, Παραμύθια, Παραδόσεις.

Στο 12ο Κεφάλαιο καταγράφονται διάφορα Ευτράπελα, που ξεκουράζουν τον αναγνώστη και αποτελούν ευχάριστη νότα μέσα στις ιστορίες.

Στο 13ο Κεφάλαιο αναφέρονται διάφορα ανένταχτα, που ο συγγραφέας έκρινε ότι θα έπρεπε να τα συμπεριλάβει σε ξεχωριστό Κεφάλαιο.

Μέσα από τις «ιστορίες» του κ. Γ.Κ. Καπρινιώτη ξετυλίγεται ολόκληρος ο βίος των Σαρακατσαναίων. Μια ζωή ιδιαίτερα δύσκολη με συνεχείς μετακινήσεις από τα χειμαδιά προς τα Ηπειρώτικα βουνά και αντίστροφα κάθε εξάμηνο.

Τις πενιχρές μας γνώσεις για τις μετακινήσεις των Σαρακατσαναίων συμπλήρωσε ο σαρακατσάνος φίλος κ. Γ. Κάτσινος που θερμά ευχαριστούμε.

Έχουν αυτές οι Μετακινήσεις ως ακολούθως: Στη Θεσπρωτία κατά τον χειμώνα: Μαργαρίτι, Σπαθαραίοι, Παλαιόκαστρο, Καρτέρι, Μεσοβούνι, Μαζαρακιά, Πέρδικα, Σύβοτα, Μακρυχώρα, Μύλοι, Σαράτι, Λάκκα, Ασπροκλήσι, Σμέρτος, Αετός.

Στην Πρέβεζα κατά τον χειμώνα: Λούρος, Ηλιοβούνια, Αρχάγγελος, Σινώπη, Φλάμπουρα, Καμπή, Χαρατσάρι, Μαυρή, Ρωμιά. (Στην Ρωμιά είχα τη χαρά να διανυκτερεύσω στο «Κονάκι» των κουμπάρων μου Μαστοραίων, απέναντι από τη λίμνη ΖΗΡΟΥ).

Μετακινήσεις των Σαρακατσαναίων της Ηπείρου κατά το καλοκαίρι:

Βοβούσα, Ελατοχώρι Μόρφη, Πλάκα, Τσούκα Ρόσια, Κουκούλι, Βραδέτο, Αστράκα, Γκουβοστίτσα, Σκαμνέλι, Τσεπέλοβο, Γκούρα, Γυφτόκαμπος, Αβάλος, Πάπιγκο, Δρακόλιμνη Γκαμήλα, Ασπράγγελοι, Μιτσικέλι , Βίτσα, Μονοδέντρι, Βαρκά, Κήποι, Ριζιανιά, Άνω Πεδινά. Στον Γράμμο: Γκίστοβα, Οξιά, Φούζια, Μούζια.

Κατά τις εξάμηνες, περίπου, μετακινήσεις οι Σαρακατσαναίοι είχαν να αντιμετωπίσουν, εκτός από τα στοιχεία της φύσης και δύο ... άλλες πληγές, ήτοι: 

Α΄ τους ζωοκλέφτες, που «ξέκοβαν» κάποιον αριθμό αιγοπροβάτων και 

Β΄ το ρατσισμό των ντόπιων, που δεν τους ήθελαν στα βοσκοτόπια των βουνών της περιοχής τους, με μια μικρή ανοχή στα βουνά, που δεν χρησιμοποιούσαν αυτοί. 

Ακόμη, δεν τους έγραφαν στα Δημοτολόγια των χωριών τους. Χρειάστηκε να ψηφιστεί ειδικός νόμος για τους Σαρακατσαναίους και γενικά για τους μετακινούμενους, προκειμένου να εγγραφούν στα Δημοτολόγια. Ήταν τόσο έκδηλος ο ρατσισμός κατά των Σαρακατσαναίων που υπήρξε κοινοτάρχης, ο οποίος αρνήθηκε να εφαρμόσει τον αναφερθέντα νόμον.

Μέσα από το βιβλίο του κ. Γ.Κ. Καπρινιώτη εκφράζεται πλήθος από συναισθήματα. Αναφέρουμε κάποια από αυτά: χαρά, λύπη, θυμός, αγανάκτηση, περηφάνια, ελπίδα, επαγρύπνηση, αισιοδοξία, θαλπωρή, τρυφερότητα, στοργή, συγκίνηση, παρηγοριά, αυτοπεποίθηση, ευτυχία, ευδαιμονία, ευχαρίστηση, αναζωογόνηση, ανάταση, αγωνία, χαλάρωση, σιγουριά, εμπιστοσύνη, εκτίμηση, ανησυχία, ταραχή, αντιπάθεια, περιφρόνηση, μνησικακία, εχθρότητα, καχυποψία, μοναξιά, αμηχανία, κόπωση, πλήξη, οδύνη, πίκρα, μελαγχολία, οίκτος, ανασφάλεια, ζήλια, φθόνος κ.λπ.

Η ανάγνωση του παρουσιαζομένου βιβλίου είναι ευχάριστη καθ’ όσον οι 167 ιστορίες είναι ενδιαφέρουσες και σύντομες και όχι μόνο δεν κουράζουν τον αναγνώστη, αλλά τον παροτρύνουν να συνεχίσει την ανάγνωση.

Θα ολοκληρώσουμε την παρουσίαση αυτιού του σπάνιου βιβλίου του φίλτατου κ. Γεωργίου Κ. Καπρινιώτη «ΑΛΗΘΙΝΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΑΙΩΝ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ» και όχι μόνο θα τον συγχαρούμε ολόθερμα από τα μύχια της καρδιάς μας, αλλά και θα τον ευχαριστήσουμε για την παρασχεθείσα πνευματική τροφή στους σημερινούς, «πνευματικά φτωχούς», καιρούς μας. 

Καλοτάξιδο το βιβλίο σου, Γιώργο.

ΗΛΙΑΣ Κ. ΒΕΖΔΡΕΒΑΝΗΣ

ΥΓ. Κρίνουμε σκόπιμο να συγχαρούμε το Δ.Σ. της Αδελφότητας των Σαρακατσαναίων της Ηπείρου, με έδρα την Αθήνα, για την έκδοση του βιβλίου. Είναι αξιέπαινη η ενέργειά της.