Ο Σπύρος Μουσελίμης ως ιστορικός και αρχαιολόγος - Του Σπύρου Εργολάβου

Ο Σπύρος Μουσελίμης ως ιστορικός και αρχαιολόγος - Του Σπύρου Εργολάβου

Με πρωτοβουλία του Κέντρου Ιστορικών Μελετών Θεσπρωτίας, οργανώθηκε την περασμένη εβδομάδα στην Παραμυθιά Θεσπρωτίας, διήμερο Συμπόσιο – Αφιέρωμα στο Σπύρο Μουσελίμη, τον πνευματικό άνθρωπο ή αν θέλετε καλύτερα το δάσκαλο, με την ευρύτερη σημασία που ο τιμητικός αυτός όρος προσέλαβε, καθώς, επί δεκαετίες ολόκληρες συνδέθηκε με το όνομά του.

Έζησε οπωσδήποτε σε εποχές δύσκολες για τον ίδιο, για την οικογένειά του και για τον τόπο του. 

Είχε όμως, παράλληλα, την τύχη να συνδέσει τη ζωή του με εκείνο το απόμακρο, αλλά ιστορικό απομεινάρι της ελληνικής γης, της γης που δέχτηκε στους κόλπους της τους πρώτους κατοίκους της, τους Θεσπρωτούς, που εμφανίστηκαν με αξιώσεις στο προσκήνιο της εθνικής μας ζωής, ήδη από τις αρχές της δεύτερης χιλιετίας.

Πλούσια τα βιώματά του, όπως αυτά τα έθρεψε και τα θέριεψε η παιδική ηλικία, καθώς έζησε κοντά στη στάνη του πατέρα του μια ζωή γνήσια βουκολική. Δεν ήταν όμως μόνο η ομορφιά της φύσης που σαγήνεψε την ψυχή του. Ήταν, μαζί μ’ αυτή, και η πλούσια ιστορία της που τον έκανε να αισθάνεται πραγματικό έρωτα προς την πατρική γη της Θεσπρωτίας.

Αρχίζει, όπως ήταν επόμενο, αυτό τον αγώνα, από τότε που οι συμπατριώτες του Θεσπρωτοί βρέθηκαν, στα πρώτα στάδια της ζωής τους, άοπλοι και ανίσχυροι.

Πολλά ήταν τα Νεκρομαντεία στην Αρχαία Ελλάδα απ’ όλα όμως το πιο ονομαστό ήταν της Εφύρας στη Θεσπρωτία. Αυτό τον ιερό χώρο της αρχαιότητας επισκέφτηκε, ερεύνησε, ανάσκαψε, μαζί με άλλους εκλεκτούς αρχαιολόγους ο Μουσελίμης, και τον απαθανάτισε στις μοναδικές και αριστουργηματικές σελίδες του βιβλίου του που έγραψε με μυαλό και με ιδρώτα, με ανησυχία και πάθος, ύστερα από μακροχρόνια και επιτόπια παρατήρηση, προϋπόθεση απαραίτητη για να γράψεις μια γνήσια ιστορία, γιατί, όπως λέει και ο ίδιος "ιστορία που γράφεται χωρίς την επιτόπια παρατήρηση είναι φαγητό που του λείπεται το αλάτι".

Μαζί με το Νεκρομαντείο της Εφύρας, στο στόχαστρο της ιστορικής και αρχαιολογικής έρευνας του Σπ. Μουσελίμη, μια άλλη από τις αποθαμένες πόλεις, η Φωτική. 

Εξετάζει με σχολαστικότητα και περιγράφει τα αγάλματα, τις επιγραφές, τα επιτύμβια και τους ναούς που συνάντησε στο χώρο της Φωτικής, εκφράζοντας, επιλογικά, το θαυμασμό του για τα πλούσια ευρήματά της, αλλά και τη θλίψη του για το γεγονός ότι "δεν υπάρχει πια πόλη, ότι η ενημέρωση είναι τέτοια που δεν απομνείσκει ψυχή, όχι μόνο για να μολογάει και να διηγείται την ιστορία της, τον πλούτο και τα πάθια της, αλλά έστω και αυτό το όνομά της" .

Με το ίδιο μεράκι και με τον ίδιο πόθο περιηγήθηκε ολόκληρη τη Θεσπρωτική γη, δρασκέλισε εποχές, περπάτησε τους αιώνες, μίλησε με τα έμψυχα και άψυχα στοιχεία της, έπιασε τον παλμό της γης και φανέρωσε τα μυστικά της. Και ήξερε να τα βρίσκει, να τα ξεχωρίζει, να τα μαζεύει και να τα απαθανατίζει με το έργο του, γιατί διέθετε το πάθος του αρχαιολόγου, τη χάρη του λαογράφου, το ταλέντο του ιστορικού ερευνητή και την πνοή του ποιητή. 

Έφερε έτσι σε φως, ζωντάνεψε και έδωσε διάρκεια σε όλα τα ιστορικά και αρχαιολογικά μνημεία και ευρήματα της Θεσπρωτίας, δημιούργησε μια πρωτόφαντη πνευματική πυραμίδα, την έστησε στη μέση της ιδιαίτερης πατρίδας του, για να περνούν προσκυνητές οι αιώνες.

Σύνθετη και πολυτάλαντη, κατά κοινή αναγνώριση, η προσωπικότητα του Σπύρου Μουσελίμη. Άριστος εκπαιδευτικός, συνειδητός ερευνητής και συγγραφέας, άνοιξε νέους ορίζοντες και νέες προοπτικές στην ιστορική και αρχαιολογική έρευνα της Θεσπρωτίας, και έζησε μια ζωή γεμάτη αγώνες, μια ζωή γεμάτη αγάπη για την ιδιαίτερη πατρίδα του, τη Θεσπρωτία. 

Αυτή η αγάπη για την πατρική γη, τον έκανε να νιώθει περήφανος για την πλούσια πολιτιστική της παράδοση, του άνοιγε τα μάτια και του ξυπνούσε μέσα στην ψυχή του την πεθυμιά αυτό το πλούσιο χτες όχι μονάχα να μη το καταπλακώσει η λησμονιά, αλλά με τη δύναμή του να γιομώσει με ανυψωτικά ιδεώδη και με πανανθρώπινες αξίες το σήμερα.

Σπύρος Εργολάβος