Πώς θα κατανοήσουν οι γονείς την εφηβεία και θα προωθηθεί η σχέση με τα παιδιά τους; - Της Αγγελικής Τζοβάρα

Πώς θα κατανοήσουν οι γονείς την εφηβεία και θα προωθηθεί η σχέση με τα παιδιά τους; - Της Αγγελικής Τζοβάρα

Γράφει η Τζοβάρα Αγγελική, 

Ψυχολόγος- ψυχοθεραπεύτρια*

Η εφηβεία ως μία μεταβατική διαδικασία από την παιδική ηλικία στην ενήλικη ζωή χαρακτηρίζεται από συναισθηματική ένταση καθώς κάθε συναίσθημα βιώνεται από τον έφηβο στον υπερθετικό βαθμό, έχει αφηρημένη σκέψη, προβληματίζεται έντονα για μια σειρά θεμάτων ενώ ταυτόχρονα έχει να διαχειριστεί τις ραγδαίες σωματικές αλλαγές που συντελούνται, όπως η αλλαγή στο ύψος, το βάρος, τις λειτουργίες των οργάνων του, με κυριότερη εξ αυτών την ωρίμανση της γενετήσιας λειτουργίας του. 

Πιο συγκεκριμένα, ο έφηβος επιζητά την αυτονομία του, παρουσιάζει μια άρνηση σχεδόν για όλα, εμφανίζει μια τάση για απομόνωση, είναι υπερευαίσθητος ενώ θίγεται και προσβάλλεται εύκολα.

Οι γονείς ως μάρτυρες αυτής της ιδιάζουσας συμπεριφοράς συνήθως εμφανίζονται επικριτικοί και χαρακτηρίζουν τον έφηβο, προσπαθώντας να ερμηνεύσουν τη συμπεριφορά του. Μερικές από τις αντιδράσεις των γονέων αναφέρονται παρακάτω:

- Κριτικάρουν, χαρακτηρίζουν, ερμηνεύουν

- Δίνουν εντολές, διαταγές

- Προειδοποιούν, επιπλήττουν

- Παραινούν, ηθικολογούν, διδάσκουν

- Συμβουλεύουν, προσφέρουν έτοιμες λύσεις

- Αποφασίζουν εκείνοι, έχουν τον έλεγχο

Αυτές οι αντιδράσεις των γονέων αποτυπώνονται σε μερικές εκφράσεις που χρησιμοποιούν κατά καιρούς οι γονείς σε καθημερινούς διαλόγους με τα παιδιά τους όπως:

- Είσαι κακομαθημένο παιδί!

- Θα με πεθάνεις!

- Κανένα παιδί δεν το κάνει αυτό!

- Τα άλλα παιδιά είναι πιο… σε αντίθεση με σένα…

- Τα καλά παιδιά δεν το κάνουν αυτό.

- Σου αρέσει να με νευριάζεις!

- Θέλεις να σου δώσουμε λίγη προσοχή

Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, γονείς και έφηβοι βρίσκονται σε «πόλεμο» μεταξύ τους για το ποιού η γνώμη θα επικρατήσει, με αποτέλεσμα τα παιδιά να αντιστέκονται και να αισθάνονται ότι οι γονείς τους δεν τα εμπιστεύονται. Οι επιπτώσεις αυτού του καθημερινού κλίματος, οδηγεί σε επιπτώσεις για τους εφήβους αφού έχουν χαμηλό κίνητρο να εκτελέσουν οποιαδήποτε δραστηριότητα. Το μοτίβο που επικρατεί και στις δύο πλευρές, είναι να χρησιμοποιείται πρώτα η πειθώ και όταν αποτύχει τότε ασκείται εξουσία και δύναμη. Κατά συνέπεια, υπάρχουν νικητές και ηττημένοι..

Όταν οι γονείς προσφέρουν έτοιμες λύσεις στα παιδιά εκείνα εμφανίζουν χαμηλό κίνητρο ως προς την εκτέλεση της λύσης, απλά συμμορφώνονται έχοντας έκδηλο το φόβο της τιμωρίας ή της αποδοκιμασίας από πλευράς των γονέων και τελικά κάνουν αυτό που πρέπει και τίποτα περισσότερο. Όταν υπάρχει νικητής στον «πόλεμο», οι έφηβοι μαθαίνουν πως με άσκηση εξουσίας, θυμού και δύναμης παίρνει τελικά κάποιος αυτό που θέλει, συνεπώς γίνονται εγωκεντρικοί, απαιτητικοί και αισθάνονται πως δεν τους αγαπούν.

Οι γονείς καλούνται να μπουν στη θέση του παιδιού τους, να βρουν μαζί τη λύση που θα ικανοποιεί και τις δύο πλευρές, να δουν τα πράγματα με ενσυναίσθηση από την οπτική των παιδιών τους, να είναι διορατικοί και να τα βοηθήσουν να αντιληφθούν πως ο εσωτερικός τους κόσμος είναι σημαντικός και ταυτόχρονα τα εκτιμούν και τα αποδέχονται. Με τον τρόπο αυτό, ο έφηβος θα καταλάβει ότι εισακούγεται, θα αποκτήσει κίνητρο και δέσμευση ως προς την εκτέλεση μιας απόφασης αφού θα συμμετέχει και ο ίδιος σε αυτήν. Μέλημα των γονέων θα πρέπει να είναι μεταξύ άλλων, η απόκτηση υπευθυνότητας εφόδιο απαραίτητο για την ενηλικίωσή του.

Βιβλιογραφία: Thomas Gordon, Τα μυστικά του αποτελεσματικού γονέα, εκδόσεις Κάκτος, Αθήνα

* Η Αγγελική Τζοβάρα είναι ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια με ειδίκευση στη γνωσιακή-συμπεριφοριστική ψυχοθεραπεία, τη θεραπεία σχημάτων και τη θεραπεία ζεύγους με έδρα την Ηγουμενίτσα, τηλ. επικοινωνίας 6983719069