«Γλαβίτσα» (Αυλότοπος Σουλίου): Το χωριό που εκδικήθηκε αλύπητα ο Αλή Πασάς!

«Γλαβίτσα» (Αυλότοπος Σουλίου): Το χωριό που εκδικήθηκε αλύπητα ο Αλή Πασάς!

(Μέρος 2ο)

Συνέχεια από το προηγούμενο

(Διαβάστε το 1ο μέρος ΕΔΩ)

Κι ενώ τα «δυστυχισμένα κατάλοιπα της Γκλαντίστας», δηλ. της Γλαβίτσας, «ξέσπασαν σε κατάρες εναντίον του Αλή Πασά…», εμφανίστηκε κάποια στιγμή ένας παπάς, ηλικίας περίπου εξήντα χρόνων που οι «αποτυπωμένες οδύνες στο πρόσωπό του έδειχναν άνθρωπο δύο αιώνων» γράφει χαρακτηριστικά ο Ελευθέριος Χρ. Διαμάντης.

«Οι ρυτίδες του ηλιοκαμένου μετώπου του (δηλ. του παπά), συνεχίζει την αφήγησή του τώρα ο Πουκεβίλ, υψώθηκαν μαζί με τ’ άσπρα φρύδια του κι άφησαν να δούμε τα σπινθηροβόλα μάτια του, που τα κάρφωσε πάνω μου προφέροντας με αξιοπρέπεια τα λόγια αυτά, που νομίζω πως ακόμα τ’ ακούω:

«Γιατί να βογκάμε, γιατί να παραπονιόμαστε; Εξόριστοι από το Σούλι υποφέρουμε ό,τι ο Θεός θέλησε!», και αφού κάθισε, συνέχισε μ’ αυτά τα λόγια: «Δεν μπορέσαμε να βρούμε το θάνατο στους βράχους μας κι ο αγέρας της κοιλάδας αυτής μας θερίζει έναν-έναν. Ήμουν άτυχος γιατί επέζησα τριών παιδιών μου, που πέθαναν για την Πατρίδα! Τώρα μας βλέπετε αδύνατους και εξουθενωμένους εμάς, που δεν ξέραμε την αρρώστια και το φόβο. Με στηρίζει όμως η ελπίδα πως αυτή η οικογένεια, της οποίας είμαι ο τελευταίος παρηγορητής, θα τελειώσει (δηλ. θα πεθάνει) πριν από μένα. Η νεότητα εδώ φεύγει γρήγορα. Τα παιδιά λίγα χρόνια ζουν και προβλέπω ότι, με τη βοήθεια του Θεού, δεν θ’ αφήσω σκλάβους Σουλιώτες σ’ αυτό το μέρος του κόσμου, όταν κατέβω στον τάφο.

Με τα λόγια αυτά, συνεχίζει ο Γάλλος περιηγητής, έβγαλε έναν βαθύ αναστεναγμό και η όψη του σκεπάστηκε ξανά με το πέπλο της οδύνης. Ο Τούρκος αγάς, που ήταν παρών, άκουσε τη συζήτηση αυτή με αδιαφορία και ο παπάς, αφού γεύτηκε το δείπνο μας, ηρέμησε κι έγινε πιο προσηνής. Οι δύο εχθροί, γιατί ο Μωαμεθανός είχε πολεμήσει κατά των Σουλιωτών, συζήτησαν για τα δίκαια και τις αδικίες τους με ηρεμία. Μίλησαν για τους πολέμους, για τους αρχηγούς τους και χωρίστηκαν επαναλαμβάνοντας πως ο Θεός είναι παντοδύναμος και τίποτε δεν θα συνέβαινε στον κόσμο χωρίς τη θέλησή του.

Θέλησα να συνοδεύσω τον παπά στο τσιφλίκι. «Βλέπετε την δυστυχίας μας που ο άγιος επίσκοπος Δρυϊνουπόλεως μας διατάζει να υποφέρουμε, ευλογώντας το χέρι που μας χτυπάει. Αλλά η πίστη αυτή, που απαιτεί από μας, δεν υπάρχει παρά μόνο στα χείλη μας. Οι όρκοι είναι τα πιο μάταια τεχνάσματα των τυράννων! Ξεχνούν ότι υπάρχει για όλους τους ανθρώπους ένας όρκος πιο παλιός και πιο απαραβίαστος: ν’ αγαπούν την ελευθερία και την πατρίδα.»

Μου διηγήθηκε στη συνέχεια, συνεχίζει ο Πουκεβίλ, πως ο ήλιος δεν έφτανε στο βάθος της κοιλάδας -πρόκειται για την Κλεισούρα της νότιας Αλβανίας, ανάμεσα στα βουνά Νεμέρτσικα και Τρεμπεσίνα, κοντά στο Τεπελένι, όπου και το χωριό Γκρούκα (Gryka) στο οποίο εξορίστηκαν από τον Αλή Πασά οι κάτοικοι της Γλαβίτσας- από του Αγίου Δημητρίου ως τη γιορτή του Αγίου Αθανασίου, δηλαδή για τρεις σχεδόν μήνες. Αυτά τα λόγια ξύπνησαν τις αναμνήσεις της ωραίας θέας του Σουλίου, απ’ όπου αγναντεύουν ολόκληρη τη Θεσπρωτία, τους Παξούς, τους Αντίπαξους, και την απέραντη έκταση του Πελάγους.

Οι κάτοικοι που μας περιτριγύρισαν παραπονιόνταν με τη σειρά τους για την ακαρπία του εδάφους, που ήταν υποχρεωμένοι να καλλιεργούν. Και καθώς τους υπενθύμισα πως οι βράχοι της Γλαβίτσας ήταν πολύ πιο άγονοι -είναι γνωστό πως ο Πουκεβίλ είχε επισκεφθεί την περιοχή του Σουλίου- μου απάντησαν πως εκείνος ήταν ο τόπος τους, πως εκεί ήταν ευτυχισμένοι. Ενώ εδώ καταβεβλημένοι πάντα από τις εργασίες, ταλαιπωρημένοι από τα αγρίμια, έπρεπε να παλέψουν με τη φύση, τα ζώα και τα στοιχεία ακόμη της φύσης. Κι έφταναν στο σημείο να μη μπορούν να βγαίνουν από τις καλύβες τους από το φόβο μην παρασυρθούν στον ποταμό (πρόκειται για τον Αώο) από τους ανεμοστρόβιλους, που σηκώνονται στο βάθος αυτού του βάραθρου.

Αφού τους μοίρασα κρυφά μικρά βοηθήματα στους καημένους Σουλιώτες της Γκρούκας, συνάντησα τη συνοδεία μου. Όταν γύρισα στα Ιωάννινα», συνεχίζει ο πουλεβίλ, «μίλησα στο βεζύρη Αλή για την αξιοθρήνητη κατάσταση των Σουλιωτών (Γλαβιτσιωτών δηλ.) της Γκρούκας, παρακαλώντας τον να καλυτερέψει την τύχη τους. Αντί για άλλη απάντηση μου είπε: ας ψοφήσουν. Δεν τους έβαλα εκεί για να ζήσουν».

Σημ. 1. Ο Φρανσουά Σαρλ Υγκ Λοράν Πουκβίλ,(1770-1838), ήταν Γάλλος γιατρός, περιηγητής, διπλωμάτης, ιστορικός συγγραφέας, ακαδημαϊκός καθώς και σημαντικός φιλέλληνας. Ο Μέγας Ναπολέων, φίλος του Αλή Πασά, τον διόρισε ως Γενικό Πρόξενο στα Γιάννενα επί της ηγεσίας του Μεγάλου Βεζύρη. Εκεί παρέμεινε από το 1805 έως το 1815. Ωστόσο, κατά το νομικό και κοινωνιολόγο Δημήτριο Μαυρογιάννη δεν θεωρείται φιλέλληνας ούτε συνηγορούσε υπέρ της Επανάστασης του '21 κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Το βιβλίο του, το σχετικό με τα γεγονότα του Σουλίου, είναι «ΤΑ ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΑ», Εκδ. Εταιρ. Ηπειρ. Μελετών, τόμος 2ος, σελ. 33-36.

2. Τα ιστορικά στοιχεία του παρόντος άρθρου προέρχονται από το Βιβλίο του αείμνηστου αυλοτοπίτη συγγραφέα και ευπατρίδη Ελευθερίου Χρ. Διαμάντη: Σκάπετα Σουλίου. ΤΟ ΣΗΜΕΡΙΝΟ ΣΟΥΛΙ. ΑΘΉΝΑ 2001.

3. Στη φωτογραφία άποψη του σημερινού Αυλοτόπου, ενός από τα πέντε Σουλιωτοχώρια.

Συνεχίζεται με το 3ο μέρος...

Βαγγέλης Τσιρώνης 

Φιλόλογος - Συγγραφέας