«Γλαβίτσα» (Αυλότοπος Σουλίου): Το χωριό που εκδικήθηκε αλύπητα ο Αλή Πασάς

«Γλαβίτσα» (Αυλότοπος Σουλίου): Το χωριό που εκδικήθηκε αλύπητα ο Αλή Πασάς 

Του Βαγγέλη Τσιρώνη

Φιλολόγου - Συγγραφέα

(Μέρος 1ο)

Οι ηρωικοί αγώνες των Σουλιωτών εναντίον του Αλή Πασά, τη χρονική περίοδο 1789-1803, έχουν επισκιάσει άλλα επιμέρους δραματικά γεγονότα της περιοχής Σουλίου αμέσως μετά το ολοκαύτωμα του καλόγερου Σαμουήλ στο Κούγκι. Έτσι, τέτοια γεγονότα, που δεν είναι λίγα, παραμένουν στο περιθώριο της Ιστορίας και στην άγνοια των σύγχρονων Ελλήνων.

Ένα από αυτά είναι και η φοβερή εκδίκηση που επιφύλαξε ο Αλής στη «Γλαβίτσα», χωριό «Παρασουλιωτών», πέντε-έξι χιλιόμετρα βόρια του Σουλίου. Πρόκειται για τον σημερινό Αυλότοπο, ένα καταπράσινο και ειδυλλιακό χωριό από τα πέντε Σουλιωτοχώρια -ή αλλιώς «σκαπετοχώρια»- του νομού Θεσπρωτίας.

Η «Γλαβίτσα» λοιπόν, όπως ονομαζόταν στα χρόνια των Σουλιωτών -και προφανώς αιώνες νωρίτερα, όπως δηλώνει το σλαβικό όνομα- έπαιξε σημαντικό ρόλο στους νικηφόρους πολέμους εναντίον του Αλή. Ατράνταχτη απόδειξη αυτού είναι ότι υπάρχουν μέχρι ΣΗΜΕΡΑ φανερά τα ίχνη (τοιχοποιία με ξερολιθιά) εφτά (7) προμαχώνων εκείνης της εποχής στους κατάφυτους λόφους γύρω από το χωριό. Όπως καταγράφεται στις ιστορικές πηγές (και όπως μπορεί κανείς να τα επισκεφτεί σήμερα και να τα δει με τα μάτια του!), αυτά βρίσκονται στις τοποθεσίες: στο λόφο της «Αγίας Παρασκευής», στη «Τζιούμπα Αγίας Κυριακής», στη «Τζιούμπα στ’ Αλωνάκια», στο «Παλιόρογγο», στη «Τζιούμπα Κελέση», στην «Αγία Τριάδα» και στο «Κριάκουρο». Είναι γνωστό εξάλλου το δημοτικό άσμα: «στο λόγγο στο Παλιόρογγο, στη Τζιούμπα στ’ Αλωνάκια, επολεμούσε η Τουρκιά με τα παλικαράκια». Είναι ακόμη ιστορικά καταγεγραμμένο ότι η «Γλαβίτσα» είναι το χωριό του αρματωλού και ήρωα του Σουλίου Μαλάμου και των αρχηγών των φαρών Κάσκαρη και Μπέκα, που είχαν μετοικήσει στο Σούλι για τις πολεμικές ανάγκες.

Μετά την πτώση του Σουλίου (13 Δεκεμβρίου 1803), πολλοί Σκαπετινοί συμπολεμιστές των Σουλιωτών, εκτεθειμένοι στην οργή του Αλή Πασά, ακολούθησαν το δρόμο του εκπατρισμού, μαζί με τους Σουλιώτες. Όσοι πείσθηκαν ότι δεν θα πάθουν τίποτε αν παραμείνουν στον τόπο τους, συνελήφθησαν αιχμάλωτοι από τον Αλή και μεταφέρθηκαν στο Νησί των Ιωαννίνων το 1805. Σύμφωνα με μαρτυρία του Άγγλου περιηγητή και συγγραφέα Leak, τα γυναικόπαιδα από τη Γλαβίτσα μεταφέρθηκαν στο τσιφλίκι του Πασά στη Γκρούκα της νότιας Αλβανίας, ανάμεσα στα βουνά Νεμέρτσικα και Τρεμπεσίνα, κοντά στην Κλεισούρα. Εκεί θα τους συναντήσει το καλοκαίρι του 1805 ο Γάλλος περιηγητής Πουκεβίλ, πρόξενος τότε στα Γιάννενα. Να πως περιγράφει τη γνωριμία του μαζί τους και την κατάστασή τους: «Είχαμε καθίσει (αυτός και η συνοδεία του) στη σκιά μιας μεγάλης καρυδιάς για να πάρουμε το γεύμα μας, όταν είδαμε να έρχονται οι κάτοικοι του τσιφλικιού, δυστυχισμένα κατάλοιπα του πληθυσμού της Γκλαντίστας (πρόκειται για τη Γλαβίτσα), χωριού της επαρχίας Σουλίου, που ο βεζύρης Αλή Πασάς μεταφύτευσε στη φρικτή αυτή μοναξιά. Δεν ήταν πια οι ατρόμητοι και άξιοι μιας καλύτερης τύχης άνθρωποι, οι οποίοι επί τόσο χρονικό διάστημα έκαναν να ταλαντεύεται η τύχη του δυνάστη τους. Ισχνοί, αποκαμωμένοι, εξασθενημένοι, δεν τους έμενε τίποτε άλλο παρά η φωνή για να παραπονιούνται. Αν και είχα στη συντροφιά μου έναν Τούρκο, ο φόβος δε στάθηκε ικανός να τους συγκρατήσει. Ξέσπασαν σε κατάρες εναντίον του Αλή Πασά και παρακαλούσαν να πέσει η οργή των χριστιανικών δυνάμεων πάνω στο κεφάλι του και στα κεφάλια των παιδιών του.»

Συνεχίζεται...!!

Σημ. 1. Το ιστορικά στοιχεία είναι αντλημένα από το βιβλίο του αυλοτοπίτη συγγραφέα Ελευθερίου Χ. Διαμάντη «Σκάπετα Σουλίου, το σημερινό Σούλι», Αθήνα 2001.

Σημ. 2. Στη φωτογραφία άποψη του Αυλοτόπου σήμερα.