Το Σούλι, η Νέα Υόρκη και η Επανάσταση του '21

Το Σούλι, η Νέα Υόρκη και η Επανάσταση του '21 

Γράφει ο Βαγγέλης Τσιρώνης 

Φιλόλογος - Συγγραφέας

«Με τον καλύτερο τρόπο εκπροσώπησε την Ελλάδα η διακεκριμένη σοπράνο Αναστασία Ζαννή στην διαδικτυακή εκδήλωση που διοργανώθηκε στη Νέα Υόρκη, από την ελληνοαμερικανική ένωση ΑΧΕΠΑ, με αφορμή την ιστορική επέτειο της θυσίας των γυναικών από το Σούλι με τον περίφημο Χορό του Ζαλόγγου. Θέμα της συζήτησης ήταν «Η συμβολή των Γυναικών στην Ελληνική Επανάσταση του '21». Σε ζωντανή διαδικτυακή σύνδεση με την Νέα Υόρκη η καταξιωμένη λυρική τραγουδίστρια, προσκεκλημένη του Προέδρου του EMBCA Λου Κάτσος, ερμήνευσε ακαπέλα (1), συνοδευόμενη μόνον από παραδοσιακά κρουστά ζίλια(2), τις «Σουλιώτισσες»(3) … προκαλώντας ενθουσιασμό και συγκίνηση.» 

Εφημερίδα ΘΕΜΑ 22-12-2020 

Το πολιτιστικό αυτό γεγονός, αν και δεν έτυχε στην Ελλάδα της δημοσιότητας που θα άρμοζε, μόνο περηφάνια προκαλεί στους απανταχού Σουλιώτες, τους Ηπειρώτες αλλά, θέλω να πιστεύω, και σε κάθε Ελληνίδα και Έλληνα. Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια της συμπλήρωσης 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση του '21. 

Το ότι η ομογένεια της Αμερικής επέλεξε την ημέρα της επετείου της Θυσίας των Σουλιωτισσών στο Ζάλογγο (18 Δεκεμβρίου 1803) για να αποτίσει φόρο τιμής σε όλους τους ήρωες που αγωνίστηκαν και έδωσαν το αίμα τους για την Ελευθερία της Ελλάδας, δεν είναι καθόλου τυχαίο. Ο συμβολισμός αυτός δείχνει απερίφραστα την αναγνώριση της τεράστιας συνεισφοράς των Σουλιωτών στην Ανάσταση του υπόδουλου γένους μας στον μακραίωνα Τουρκικό ζυγό. Και δικαίως! Γιατί η Ελληνική Επανάσταση του '21 έχει τη μήτρα της στο Σούλι. Γιατί το Σούλι είναι «ο ακρογωνιαίος λίθος στην πορεία προς την Ελληνική Επανάσταση», όπως χαρακτηριστικά επιγράφει το βιβλίο της η νέα ιστορικός κυρία Λιάννα Μπακογιάννη. Γιατί οι Σουλιώτες και οι Σουλιώτισσες δίδαξαν με το παράδειγμά τους τι πάει να πει Πατρίδα και πώς υπερασπίζεται η Ελευθερία. Γιατί για κείνους τους ορεσίβιους αετούς Πατρίδα και Ελευθερία ήταν δίδυμες και αχώριστες αδερφές. Οι δυο πανώριες και σαγηνευτικές τους μούσες. 

Σήμερα το Σούλι δεν θα έπρεπε να αποτελεί απλά και μόνο τόπο προσκυνήματος στις πανηγυρικές τελετές, που διοργανώνει η Πολιτεία μια φορά το χρόνο. Αντίθετα, θα έπρεπε να είναι τόπος όπου θα μπορούν να φτάνουν απρόσκοπτα οι επισκέπτες από όλη την Ελλάδα -και όχι μόνο- για να προσκυνούν και να βαδίζουν στα χνάρια των ηρωικών προγόνων μας αλλά και να γοητεύονται από την άγρια ομορφιά της παρθένας -ακόμη!- Φύσης. Έναν τόπο όπου θα φτάνουν κατά συρροή οι μαθητές από όλη την Ελλάδα για να διδάσκονται «δια ζώσης» τις διαχρονικές αξίες του Ελληνισμού. 

Το γεγονός ότι η υπουργός Πολιτισμού, η Περιφέρεια Ηπείρου, ο Δήμος Σουλίου και το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, στα πλαίσια του εορτασμών για τα 200 χρόνια από την Εθνεγερσία, έχουν αναλάβει πρωτοβουλίες για την ανάδειξη του ιστορικού χώρου γεννά προσδοκίες. Είναι επίσης ελπιδοφόρα η δήλωση της κυρίας Μενδώνη σε σύσκεψη στην Περιφέρεια Ηπείρου στα Γιάννενα (13 Ιανουαρίου 2020) «είναι ανεπίτρεπτο να μην έχει γίνει για το Σούλι τίποτε ουσιαστικό»! Αρκεί, βέβαια, αυτά να μη παραμείνουν μόνο λόγια και σχέδια στο χάρτη. Ωστόσο θα περιμένουμε (και λόγω πανδημίας). 

Όμως αποτελεί ανάγκη ζωτικής σημασίας οι λιγοστοί κάτοικοι της ορεινής και δυσπρόσιτης αυτής περιοχής να έχουν μεγαλύτερη συνδρομή από την Πολιτεία στον καθημερινό και άνισο αγώνα τους για να επιβιώσουν και ταυτόχρονα να κρατήσουν ζωντανή τη θρυλική τους πατρίδα. Και φυσικά, όταν γίνεται λόγος για περιοχή Σουλίου, δεν εννοείται μόνο αυτό καθ’ εαυτό το ιστορικό χωριό με τα στενά γεωγραφικά του όρια, αλλά και τα άλλα τέσσερα πανέμορφα, πλην αδικημένα και παραγκωνισμένα, Σουλιωτοχώρια (Αυλότοπος, Τσαγκάρι, Φροσύνη, Κουκουλιοί). Εξάλλου τα χωριά αυτά, έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στους αγώνες των Σουλιωτών, πράγμα που δεν είναι ευρέως γνωστό γιατί τα σκίαζε πάντα η δύναμη και η δόξα του Τετραχώρου. Αν ηττηθούν αυτοί οι «Παρασουλιώτες» -έτσι καταγράφονται στην Ιστορία- είναι νομοτελειακό πως αργά ή γρήγορα θα ξεχαστεί, ίσως αφανιστεί κιόλας, και το ίδιο το καύχημα της Ελλάδας. Όμως για το θέμα αυτό θα επανέλθουμε. 

Το Σουλιωτοχώρι της φωτογραφίας είναι ο Αυλότοπος (παλαιά ονομ.: Γλαβίτσα) 

1. Α καπέλα (ιταλ. a cappella): φωνητική μουσική χωρίς συμμετοχή ή συνοδεία μουσικών οργάνων. Ο όρος προέρχεται από τη λέξη capella (παρεκκλήσιο). 

2 Τα ζίλια είναι μεταλλικά κύμβαλα διαστάσεων 6-8 εκ. Η τωρινή ονομασία τους παράγεται από το τουρκικό zil (κύμβαλο) και είναι πιθανόν περσικής καταγωγής. 

3. «Σουλιώτισσες»: Πρόκειται για το τραγούδι «Έχε γεια καημένε κόσμε …»