Ρήγας Φεραίος - Του Σωτήρη Δημητρίου

Ρήγας  Φεραίος - Του Σωτήρη Δημητρίου

Γράφει ο ΣΩΤΗΡΗΣ Λ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ 

Ο Ρήγας γεννήθηκε στο Βελεστίνο, τις αρχαίες Φερές, το 1757, από εύπορη οικογένεια. O πατέρας του ονομαζόταν Γεώργιος Κυρατζής ή Κυριαζής. Εγκαταστάθηκε μόνιμα στο Βελεστίνο στις αρχές του 18ου αιώνα. Το πραγματικό του όνομα ήταν, Αντώνιος Κυριαζής. 

Ο Ρήγας ήταν Έλληνας συγγραφέας, πολιτικός, στοχαστής και επαναστάτης. Θεωρείται εθνομάρτυρας και πρόδρομος της επανάστασης του ΄21. Ο ίδιος υπέγραφε ως «Ρήγας Βελεστινλής». Μεταγενέστεροι λόγιοι τον αποκάλεσαν Ρήγα Φεραίο. 

Εκτός από δάσκαλος του Γένους και πολιτικός αναμορφωτής, ήταν αναμφισβήτητα ο κυριότερος πρόδρομος του ελληνικού απελευθερωτικού αγώνα του '21. Μεγάλωσε στη Θεσσαλία, όπου και μορφώθηκε στα Σχολεία του Πηλίου. Εν συνεχεία δίδαξε στο Ελληνομουσείο της Ζαγοράς, στο Σχολείο του Κισσού, κ.ά. Γύρω στο 1780 εγκαταστάθηκε στην Κωνσταντινούπολη, όπου συμπλήρωσε τις ανώτερες σπουδές του και ήρθε σε επαφή με τους Φαναριώτες. 

Το 1788, σύμφωνα με τις δικές του σημειώσεις, βρισκόταν στη Μολδοβλαχία εργαζόμενος ως γραμματέας του ηγεμόνα Νικολάου Μαυρογένη. Εγκατέλειψε λίγο αργότερα τον σκληρό εργοδότη του και εν συνεχεία εργάστηκε κοντά στον ελληνικής καταγωγής βαρώνο του Λάγκενφελντ και τον ακολούθησε το 1790 στην Βιέννη. 

Στη Βιέννη εξέδωσε πρώτα του βιβλία: «Το Σχολείο των ντελικάτων εραστών» και «Φυσικής Απάνθισμα». Ο Ρήγας επηρεασμένος από την Γαλλική λογοτεχνία και τον ευρωπαϊκό διαφωτισμό και το κίνημά του, περίμενε βοήθεια από την επαναστατημένη Γαλλία. Το 1791 επέστρεψε στη Μολδοβλαχία και άρχισε να προετοιμάζει το επαναστατικό πρόγραμμά του. Έτσι τον Αύγουστο του 1796 επέστρεψε στη Βιέννη. Εκεί δημοσίευσε τη Μεγάλη Χάρτα της Ελλάδος (1796-7). Τον μεγάλων διαστάσεων χάρτη που απεικονίζει τον ελλαδικό χώρο και την ευρύτερη περιοχή της Βαλκανικής χερσονήσου νότια του Δούναβη. Τη γνωστή ως Χάρτα του Ρήγα. Ακόμη, τη Νέα Χάρτα της Βλαχίας (1797) και τη Γενική Χάρτα της Μολδαβίας. 

Το 1797 δημοσίευσε και το έργο Νέος Ανάχαρσις, σε μετάφραση από το έργο του Μπαρτελεμί, στο οποίο περιγράφεται ένα φανταστικό ταξίδι στην αρχαία Ελλάδα. 

Παράλληλα οργάνωνε συνωμοτικά διάφορους οπαδούς του στις ελληνικές παροικίες της Αυστρουγγαρίας και της Ιταλίας. 

Εξέδωσε το επαναστατικό μανιφέστο του, στο οποίο συμπεριλαμβανόταν ο Θούριος, μια επαναστατική προκήρυξη για όλους τους λαούς που τελούσαν υπό τουρκική σκλαβιά και τη «Νέαν πολιτικήν Διοίκησιν των κατοίκων της Ρούμελης, της Μικράς Ασίας, των Μεσογείων νήσων και της Βλαχομπογδανίας». Το κείμενο βασίζονταν στις αρχές του ευρωπαϊκού Διαφωτισμού. 

Γνωστός ο «Θούριος του Ρήγα», που εμψύχωνε ήδη από την προεπαναστατική περίοδο τους Έλληνες. 

Άλλα έργα του της ίδιας περιόδου ήταν το «Εγκόλπιον», με στρατιωτικούς κανονισμούς και η «Δημοκρατική κατήχησις». Αυτά τα έργα, δεν εκδόθηκαν 

Κατόπιν έστειλε κιβώτια με επαναστατικά φυλλάδια στο κατάστημα του φίλου του Αν. Νιώτη, ενώ παράλληλα ειδοποίησε τον έμπορο Αν. Κορωνιό να τα παραλάβει και να τα φυλάξει μέχρι την άφιξη του ιδίου στην Τεργέστη. Είχε σκοπό να επιβιβαστεί από εκεί για την Ελλάδα για την οργάνωση της επανάστασης. Τα κιβώτια όμως αυτά τα παρέλαβε λόγω απουσίας του Κορωνιού. Διαβάζουμε όμως, ότι ο συνέταιρος του ο Δημ. Οικονόμου, «κάρφωσε» τον Ρήγα στην αυστριακή Αστυνομία. 

Ο Ρήγας συνελήφθη σε ξενοδοχείο της Τεργέστης όπου ευρισκόταν μαζί με τον Περραιβό, από Αυστριακό αξιωματικό στις 19 Δεκεμβρίου του 1797. Ανακρίθηκε για 10ήμερο και θα οδηγούνταν σιδηροδέσμιος στη Βιέννη. 

Αντιλαμβανόμενος τη δυσχερή θέση του, τη νύκτα της 30-31 Δεκεμβρίου 1797, ο Ρήγας ίσως γιατί φοβήθηκε μήπως δεν αντέξει στα βασανιστήρια (που γνώριζε ότι θα υποβληθεί) και για να μην προδώσει τους συνεργάτες του, είτε από απελπισία για τη λιποψυχία του Περραιβού (όπως υποστηρίζει ο Κορδάτος) επιχείρησε να αυτοκτονήσει με ένα μικρό μαχαίρι, αλλά απέτυχε. Τραυματισμένος αρκετά σοβαρά όπως ήταν, οδηγήθηκε σε νοσοκομείο όπου παρέμεινε έως τις αρχές του Φεβρουαρίου του 1798. Κατά τη διάρκεια της νοσηλείας του στην Τεργέστη κατόρθωσε να ειδοποιήσει με επιστολή το Γάλλο πρόξενο ζητώντας την επέμβασή του για να αφεθεί ελεύθερος, όμως εκείνος καθυστέρησε αρκετά να ενεργήσει. 

Μάταιες οι προσπάθειες όσων προσπάθησαν να πείσουν τον σουλτάνο Σελίμ Γ΄ να τον απελευθερώσει. Οδηγήθηκε στη Βιέννη, στις 14 Φεβρουαρίου 1798, όπου ανακρίθηκε μαζί με τους υπόλοιπους συντρόφους του. 

Ο Ρήγας (41 χρονών) και οι επτά σύντροφοί του που ανήκαν στην ίδια κατηγορία. 

Ο Ευστράτιος Αργέντης (31 χρονών, έμπορος από τη Χίο). 

Ο Δημήτριος Νικολίδης (32 χρονών, γιατρός από τα Ιωάννινα). 

Ο Αντώνιος Κορωνιός (27 χρονών, έμπορος και λόγιος από τη Χίο). 

Ο Ιωάννης Καρατζάς (31 χρονών, λόγιος από τη Λευκωσία της Κύπρου). 

Ο Θεοχάρης Γεωργίου Τουρούντζιας (22 χρονών, έμπορος από την Σιάτιστα). 

Ο Ιωάννης Εμμανουήλ (24 χρονών, φοιτητής της ιατρικής από τη Καστοριά) και ο Παναγιώτης Εμμανουήλ (22 χρονών, αδερφός του προηγούμενου και υπάλληλος του Αργέντη). 

Στον Πύργο Nebojša ή Небојша (Νεμπόισα) του Βελιγραδίου στραγγάλισαν οι Τούρκοι τον Ρήγα και τους συντρόφους του. 

Με συνοδεία των αυστριακών αρχών παραδόθηκαν στις 10 Μαΐου 1798 στους Τούρκους του Βελιγραδίου και φυλακίστηκαν στον πύργο Nebojša (Небојша), παραποτάμιο φρούριο του Βελιγραδίου. Εκεί, ύστερα από συνεχή βασανιστήρια, στις 24 Ιουνίου του 1798, αργά το βράδυ οι οχτώ Έλληνες, βρήκαν μαρτυρικό θάνατο δια του στραγγαλισμού και τα σώματά τους ρίχτηκαν στον Σάβα παραπόταμο του Δούναβη. 

Έτσι, με τη θυσία και το συγγραφικό του έργο, από τους πρώτους επαναστάτες και εθνομάρτυρες, έγινε φάρος του επαναστατικού αγώνα ο Ρήγας και ενθάρρυνε τους μαχόμενους Έλληνες και μετά τον θάνατό του. 

Στην αρχαία Ελλάδα Τυρταίος βοηθούσε στην εξύψωση του μαχητικού πνεύματος των στρατιωτών στο πεδίο της μάχης. 

Ο Ρήγας ήταν εμψυχωτής του λαού για να τους κάνει επαναστάτες και πολεμιστές. 

Κατά την επανάσταση, «...Οι Έλληνες πολεμούσαν έχοντας στα χείλη τους τις τρομερές στροφές του Ρήγα...» Ο Θούριος του Ρήγα ήταν ενθάρρυνση και προτροπή να εξεγερθούν οι σκλαβωμένοι ομοεθνείς του. Εμπνευσμένοι από το πνεύμα του πατριωτισμού και, καθοδηγημένοι, να ενώσουν αδελφικά τις δυνάμεις τους με τα άλλα υπόδουλα έθνη, και κινημένοι από την «κοινή ορμή» της ελευθερίας να εξεγερθούν κατά της τυραννίας. 

Ο Ρήγας χαρακτηρίστηκε από πολλούς ως ο πρόδρομος της Ελληνικής Επανάστασης του ΄21. 

ΠΗΓΕΣ

Πουκεβίλ 

Ευστρ. Θεοδοσίου 

Κορδάτος 

Χρ. Περραιβός 

eleftheria.gr Οικονόμου Κων. 

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ Βιβλίο: Ο Ρήγας