Η εισήγηση Ζάψα για σιδηροδρομική σύνδεση της Ηπείρου στο Περιφερειακό Συμβούλιο

Η εισήγηση Ζάψα για σιδηροδρομική σύνδεση της Ηπείρου στο Περιφερειακό Συμβούλιο

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΠΑΡΑΤΑΞΗ 

“ΚΟΙΝΟ ΤΩΝ ΗΠΕΙΡΩΤΩΝ” 

ΓΙΩΡΓΟΣ ΖΑΨΑΣ 

Ιωάννινα, 15η Μαΐου 2020 

Εισήγηση 

Η σημερινή συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου της 15ης Μαΐου 2020 ίσως αποδειχθεί ιστορική για το θέμα της «Σιδηροδρομικής σύνδεσης της Ηπείρου». 

Η υποστήριξη του αιτήματος από τους επικεφαλής των Περιφερειακών Παρατάξεων της Αντιπολίτευσης και η αποδοχή του από τον Πρόεδρο του Π. Συμβουλίου κο Σταύρο Παργανά και τον Περιφερειάρχη Ηπείρου κο Αλέξανδρο Καχριμάνη μας δίνει την ευκαιρία αυτής της συζήτησης. 

Πριν αναπτύξω την εισήγηση μου, σας καλώ σε ένα χρονικό άλμα 15 ετών. 

Βρισκόμαστε λοιπόν στο έτος 2035: Την Περιφέρεια Ηπείρου διατρέχoυν δυο μεγάλοι οδικοί άξονες, η Εγνατία οδός και ο Δυτικός Άξονας ή αλλιώς η Ιόνια οδός. Από 10ετίας έχει ολοκληρωθεί το οδικό τμήμα Γιάννενα – Κακαβιά, με γεωμετρικά χαρακτηριστικά τετράιχνου αυτοκινητόδρομου, όπως και το βόρειο τμήμα του Ε65 (Κεντρικός οδικός Άξονας). Η νέα οδική σύνδεση περιόρισε τον χρόνο μετάβασης από Καλπάκι στην Κόνιτσα στα 10 λεπτά της ώρας. Οι Κήποι Ζαγορίου έχουν συνδεθεί με τους Μηλιωτάδες με νέο επαρχιακό δίκτυο. Τα Πράμαντα αποτελούν συγκοινωνιακό κόμβο, όπου συναντώνται σύγχρονοι επαρχιακοί δρόμοι από Μπαλντούμα, από Τέροβο - Καλέντζι – Μονολίθι κ’ Μονολίθι – Πλάκα και από Βουργαρέλι – Ράμια – Μικροσπηλιά - Καταράκτη! 

Οι οδικές συνδέσεις της Άρτας προς Τρίκαλα και Καρδίτσα έχουν αναβαθμιστεί και η πρόσβαση στην ενδοχώρα είναι ασφαλής. Όμοια βελτιώθηκε και η επικοινωνία με τα χωριά του Βάλτου, προς Εμπεσό. Το ιστορικό γεφύρι της Πλάκας στον Άραχθο ορθώνεται αγέρωχο στη θέση του, καθώς και το μονότοξο γεφύρι του Κοράκου στον Αχελώο, κάτω από τις Πηγές και τη Μονή Σέλτσου. Το Διοικητήριο της Άρτας στεγάζεται σε ένα σύγχρονο οικοδόμημα που δένει με τα υφιστάμενα κτίσματα και τον περιβάλλοντα χώρο ανατολικά της πόλης, στο πρώην στρ/δο Παπακώστα. Ο 2ος κόμβος της Ιονίας οδού στα δυτικά διευκολύνει την επικοινωνία με το Βιοτεχνικό Πάρκο της Άρτας και την ευρύτερη περιοχή. Οι δυο ημικόμβοι Αμοτόπου και Μενιδίου ανακατασκευάστηκαν σε πλήρεις και ένα ολοκληρωμένο δίκτυο αρδευτικών και αντιπλημμυρικών έργων επέτρεψε την αναδιάταξη των καλλιεργειών στην πεδιάδα της Άρτας. Έγινε οριοθέτηση της κοίτης του Αράχθου και μετά από συμφωνία με την ΔΕΗ διασφαλίστηκε η ικανή και αναγκαία ροή νερού για την διατήρηση του οικοσυστήματος! 

Η πόλη της Πρέβεζας απέκτησε Διοικητήριο εντός των εγκαταστάσεων του στρ/δου του Αγίου Ανδρέα και συνδέεται με τον Δυτικό οδικό Άξονα σε δυο κατευθύνσεις και διαδρομές: μέσω του αυτοκινητοδρόμου Ακτίου – Αμβρακίας και δια της σύνδεσης Πρέβεζας – Γέφυρας Καλογήρου (έχει προηγηθεί η κατασκευή του τμήματος Ιόνια οδός – Γέφυρα Καλογήρου ή αλλιώς «παράκαμψη Φιλιππιάδος», από 12ετίας). Η παραλιακή οδός Πρέβεζα – Πάργα έχει αναβαθμιστεί και διαθέτει ποδηλατόδρομο. Υλοποιήθηκαν και οι συνδέσεις με την Εγνατία οδό, από Μεσοπόταμο σε Παραμυθιά και από Λούρο έως Τύρια Ιωαννίνων. Επιτεύχθηκε συμφωνία του επιχειρηματικού κόσμου με τις τοπικές αρχές και την κυβέρνηση για την επιχορήγηση μετεγκατάστασης των ιχθυοκαλλιεργειών εκτός του Αμβρακικού κόλπου και απομακρύνθηκαν οι εγκαταστάσεις καυσίμων, οι οποίες συνιστούσαν διαρκή απειλή για τον κλειστό κόλπο. Στο παράκτιο μέτωπο από Πρέβεζα μέχρι Ηγουμενίτσα λειτουργούν μαρίνες ελλιμενισμού σκαφών αναψυχής και καταφύγια αλιευτικών σκαφών που καλύπτουν τη ζήτηση! 

Η παράκαμψη της πόλεως της Ηγουμενίτσας είναι γεγονός και η οδική σύνδεση με το τελωνείο Μαυροματίου είναι αποτελεσματική και ασφαλής με το νέο οδικό δίκτυο. Το μεγάλο λιμάνι σφύζει από ζωή. Επιβατικά και εμπορικά πλοία δένουν και αποπλέουν καθημερινά και ο σιδηροδρομικός σταθμός Ηγουμενίτσας δεσπόζει στο χώρο με ένα εμβληματικό κτίριο που φέρει την επιγραφή “ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗ ΕΓΝΑΤΙΑ - ΤΕΡΜΑΤΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ” και στο πλάι υπάρχει κάθετη σήμανση με την ένδειξη: “Προς ΙΩΑΝΝΙΝΑ – ΚΑΛΑΜΜΠΑΚΑ”! Καθ’ οδόν προς τα Ιωάννινα και πριν την Παραμυθιά, στην Γκρίκα, συναντάς το Βιοτεχνικό κ’ Επιχειρηματικό Πάρκο σε πλήρη λειτουργία! 

Επανερχόμαστε σε πραγματικό χρόνο: Όλα είναι ανέφικτο να υλοποιηθούν σε ορατό χρονικό ορίζοντα. Τι απομένει; Η ιεράρχηση των προτεραιοτήτων και ένα οραματικό σχέδιο για την Ήπειρο! Η σιδηροδρομική σύνδεση της Ηπείρου προηγείται, χωρίς να αποτελεί εμπόδιο για τις άλλες σημαντικές υποδομές: οδικές συνδέσεις, αντιπλημμυρικά έργα, λιμενικές εγκαταστάσεις, αφού υπάρχει η δυνατότητα να χρηματοδοτηθεί από κοινοτικό πρόγραμμα αποκλειστικά για σιδηροδρόμους, στο πλαίσιο ολοκλήρωσης των Διευρωπαϊκών και Ευρασιατικών Αξόνων. Η γραμμή ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑ – ΙΩΑΝΝΙΝΑ – ΚΑΛΑΜΠΑΚΑ/ ΚΟΖΑΝΗ (αναβαθμισμένη μονή γραμμή με ηλεκτροκίνηση), μήκους 147 km, είναι έργο περιβαλλοντικά αδειοδοτημένο. Συμπεριλήφθηκε στην απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Νο 1692/96/EC και αποτελεί δικαιολογημένη επέκταση του διαδρόμου της Αδριατικής Ιονίου. Προγραμματιζόταν για την περίοδο 2005–2018, ως υπολειπόμενο τμήμα της «Σιδηροδρομικής Εγνατίας», αλλά για ανεξήγητους (!) λόγους δεν προκρίθηκε από όλες τις Ελληνικές κυβερνήσεις. Έτσι ο σιδηροδρομικός άξονας ανατολής – δύσης (ο «δρόμος του μεταξιού»), από Ηγουμενίτσα μέχρι Λατάκια της Συρίας, μέσω Βόλου, έμεινε στα χαρτιά. 

Εδώ είμαστε λοιπόν. Στις 31 Μαΐου η Ομάδα Εργασίας του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, που συγκροτήθηκε σύμφωνα με τις κατευθύνσεις του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου Μεταφορών (Τελική έκθεση, Ιούλιος 2019) θα κάνει την πρόταση της για τις σιδηροδρομικές συνδέσεις που θα συμπεριληφθούν στον κατάλογο των έργων του επόμενου ΕΣΠΑ 2021-2030. Επιβάλλεται να μην είμαστε απόντες σ’ αυτή την κρίσιμη συγκυρία. Ξεκινάμε τη διεκδίκηση με αρχή την ομόφωνη απόφαση του Περιφερειακού Συμβουλίου! Υποβάλουμε την πρόταση μέχρι 31/5/2020 και ακολουθούν οι αποφάσεις υποστήριξης των δεκαοκτώ Δήμων της Ηπείρου, οι αποφάσεις της Ηπειρωτικής αποδημίας στο εσωτερικό (ΠΣΕ) και στο εξωτερικό (ΠΣΗ) και όλων των φορέων, Επιμελητηρίων και Επαγγελματικών Ενώσεων της Ηπείρου. Δρομολογούμε τις εξελίξεις και δημιουργούμε κίνημα διεκδίκησης με επικεφαλής τον Περιφερειάρχη Ηπείρου. Ζητάμε την υποστήριξη του πολιτικού κόσμου, βουλευτών, ευρωβουλευτών και της κοινωνίας των πολιτών. 

Συγκροτούμε Επιτροπή Διεκδίκησης και απευθυνόμαστε σε Τεχνικό Σύμβουλο για την προετοιμασία και παρακολούθηση της ωρίμανσης του έργου. Παράλληλα, αναζητούμε χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την Επιτροπή των Περιφερειών, την Τράπεζα Επενδύσεων και αλλού. Παρεμβαίνουμε σε όλα τα επίπεδα στο εσωτερικό και στο εξωτερικό. Διεκδικούμε την έγκριση του έργου από την παρούσα κυβέρνηση και από τις επόμενες. 

Είναι η ώρα, κάθε Ηπειρώτης και Ηπειρώτισσα, κάθε συλλογικότητα να συμβάλει με την ευθύνη που φέρει και από την θέση που υπηρετεί και εκπροσωπεί αυτόν τον τόπο. Όλοι αναγνωρίζουν πως η εξαίρεση της Ηπείρου από την σιδηροδρομική σύνδεση της με το εθνικό δίκτυο σταθερής τροχιάς είναι ο βασικός λόγος της ομολογημένης υστέρησης της έναντι των άλλων περιφερειών της χώρας, αν όχι ο σημαντικότερος μαζί με το φυσικό αέριο. Το τρένο στην Ήπειρο είναι οραματικός στόχος, τον οποίο δεν εγκαταλείπουμε μέχρι να επιτευχθεί. Ο σιδηρόδρομος είναι πολιτισμός! 

Ο Βρετανός ιστορικός και δοκιμιογράφος TONY JUDT (1948-2010) στο δοκίμιο «Η ΔΟΞΑ ΤΩΝ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΩΝ» αναφέρει εισαγωγικά: «Κανένας άλλος τεχνολογικός σχεδιασμός ή κοινωνικός θεσμός δεν αντιπροσωπεύει τη νεωτερικότητα όσο ο σιδηρόδρομος. Κανένα άλλο ανταγωνιστικό μέσο μεταφοράς, καμιά κατοπινή τεχνολογική καινοτομία, καμιά άλλη βιομηχανία δεν έχει επιφέρει αλλαγές σε τέτοια κλίμακα, ή δεν τις έχει διευκολύνει τόσο, όσο η εφεύρεση και η καθιέρωση του σιδηροδρόμου..». 

Αν σε κάποιους το έργο αυτό φαντάζει ουτοπικό, ιστορικά πλέον παραδείγματα είναι τα μεγάλα επιτεύγματα της τεχνολογίας, όπως οι σύγχρονοι αυτοκινητόδρομοι - έργα μυθικά και ασύλληπτα για τις προηγούμενες γενιές και μαρτυρούν το αντίθετο. Όταν ο Χαρίλαος Τρικούπης ανακοίνωσε την ρηξικέλευθη σύλληψη του για την ζεύξη Ρίου – Αντιρίου χλευάστηκε από ορισμένους κύκλους του «κράτους των Αθηνών». Σήμερα, που η πολυθρύλητη γέφυρα κατέλυσε τα δεσμά της απομόνωσης της ΒΔ Ελλάδας, άπαντες θαυμάζουν την τολμηρή ιδέα και εξαίρουν την διορατικότητα του ευπατρίδη πολιτικού. 

Οι καιροί λοιπόν «ου μενετοί». Σ’ αυτό το Πανηπειρωτικό προσκλητήριο διεκδίκησης κανένας δεν δικαιούται και δεν πρέπει να απουσιάσει. Η ιστορία, ο χρόνος, οι επερχόμενες γενιές Ηπειρωτών θα μας κρίνουν όλους μας. Κατά τον κωμωδιογράφο Μένανδρο (342-291 π.Χ.) «αλωτά γίνεται επιμελεία και πόνω άπαντα, εκφεύγουσιν τ’ αμελούμενα: τα πάντα κατορθώνονται με ενδιαφέρον και μόχθο, ματαιώνονται όσα παραμελούνται»._ 

Σας ευχαριστώ